Ontwikkelingen buiten EU gaan gewoon door

Het Europese forum voor fokkerijorganisaties (EFFAB) en die voor fokkerij- en reproductietechnologie (FABRE TP) noemen de uitspraak te strikt. 'Het zal de innovatie in Europa vertragen', reageert Ana Granado namens beide fora. De EU miskent volgens Granado de potentie van gene editing om voedselveiligheid te verbeteren, dierziekten te elimineren en dierenwelzijn te verhogen. 

• Lees onderaan dit artikel een korte uitleg over gene editing of Cripsr-Cas

CRV, Hendrix Genetics en Topigs Norsvin delen dat standpunt. Ook zij noemen de uitspraak teleurstellend en te strikt. 'Ik denk dat de EU beter ontwikkelingsruimte had kunnen houden', zegt Hans Olijslagers van Topigs Norsvin, die verwacht dat het nog wel vijf tot tien jaar duurt voor producten van gene editing praktijk rijp zijn.

'Gene editing verdient een zorgvuldige discussie. De huidige wetgeving is niet toereikend, niet geschikt voor de subtiliteit van het bewerken van genen', vult Sijne van der Beek van CRV aan. 'De gmo-richtlijn is een vangnet en geschreven in een tijd waarin genbewerkingstechnieken ondenkbaar waren', schrijft Van der Beek in een reactie op Twitter.

Gebrek aan vertrouwen

Johan van Arendonk van Hendrix Genetics zegt dat het Hof er niet op vertrouwt dat deze innovaties zorgvuldig en verantwoord worden toegepast. 'Dat is erg jammer, want de ontwikkeling van toepassingen op het gebied van gene editing gaan in de rest van de wereld gewoon door. Daardoor komt de concurrentiepositie van Europese fokkerijorganisaties onder druk te staan.'

Van Arendonk en Van der Beek noemen het 'doodzonde' wanneer de mogelijkheden van gene editing vooralsnog onbenut blijven. Ze zijn ervan overtuigd dat een aantal problemen, waarvoor op dit moment nog geen alternatieven zijn, daarmee kunnen worden opgelost.

Zij noemen dieren die immuun zijn voor bepaalde ziekten en varkens die door het toepassen van de nieuwe techniek van nature gecastreerd zijn. Of koeien die hoornloos worden geboren. Van Arendonk: 'Tegen castreren en onthoornen bestaat niet alleen onder boeren maar ook in de maatschappij steeds meer weerstand. Gene editing biedt daarvoor mogelijk een oplossing.'

• Lees ook: Moderne veredeling verdient steun

Ethisch verantwoord?

CRV, Hendrix Genetics en Topigs Norsvin zijn van oordeel dat gene editing niet voor alles moet worden ingezet. Door genetisch in te grijpen kan men dieren ook nog sneller laten groeien, maar de vraag is of dat ethisch verantwoord is. Snellere groei kan ook zonder deze techniek worden bereikt, luidt de reactie.

Gene editing vraagt om een zorgvuldige afweging over waar je de techniek wel en niet wilt toepassen. Van Arendonk: 'Maar we krijgen te maken met zodanige maatschappelijke en klimaatvraagstukken, dat het een gemiste kans is wanneer we geen gene editing kunnen toepassen om daarop in te spelen.'

De uitspraak van het Europese Hof betekent overigens niet dat de fokkerijorganisaties niet verder gaan met onderzoek. Hendrix Genetics werkt bijvoorbeeld samen het Amerikaanse bedrijf Recombinetics aan van nature gecastreerde varkens. 'Die bilaterale samenwerking gaat gewoon door.'

Europese lobby

De Europese fora EFFAB en FABRE TP gaan ervan uit dat deze kwestie hoog op de agenda blijft staan en zeker opnieuw ter discussie komt. De VVD heeft inmiddels via Kamervragen om opheldering gevraagd.

De partij wil dat landbouwminister Carola Schouten zich inzet voor het moderniseren van Europese wetgeving, zodat die de inzet van gene editing niet verhindert.

Mede-auteur: Jacomien Voorhorst