Bemesten rond Boetelerveld weer in balans

Het experiment in Salland is het resultaat van een lange discussie over hoe je kunt blijven boeren in een hydrologische bufferzone rond een Natura 2000-gebied, vertelt LTO-bestuurder Rudie Freriks, initiator van het project. Die zone is nodig om het natuurgebied natter te houden en te verschralen.

'Provincie Overijssel wilde in 2013 alle drainage en bemesting in 40 van de 120 hectare grote bufferzone verbieden. Dat zou het einde van de landbouw betekenen in dat gebied. Onze reactie was dan ook: dit gaan we zo niet doen.'

Evenwichtsbemesting

Tijdens het daaropvolgende crisisoverleg kwam LTO Noord Salland met een tegenvoorstel: evenwichtsbemesting. Als dat zou lukken, dan vloeien er geen mineralen vanuit de landbouw meer naar het natuurgebied en kunnen de twee functies onafhankelijk naast elkaar verder.

'Evenwichtsbemesting klinkt geweldig, maar hoe we het in praktijk gingen brengen, wisten we toen nog niet', erkent Freriks. 'We hadden bijvoorbeeld geen idee wat er allemaal in de grond zat.'

Driejarig experiment

LTO Noord Salland kreeg van de provincie groen licht voor een driejarig experiment op 53 hectare. Het proefgebied is groter dan de aangewezen 40 hectare om zekerheid te hebben. Deelname van de boeren was volgens Freriks niet het probleem. 'Er was geen alternatief. Niet meedoen zou uiteindelijk zelfs onteigening kunnen betekenen.'

In 2014 werd een praktijknetwerk gevormd met de zeven boeren, deskundigen van Alterra, loonwer-kers en mengvoervoorlichters. Dat jaar werd benut om de bodemgesteldheid in kaart te brengen en het mineralengebruik te registreren.

Omschakelproces

Wat is de invloed van de landbouw op de bodem van de eigen percelen, formuleert Freriks de opdracht. 'Boeren weten vaak veel minder van wat er op hun land gebeurt dan wat er in de stal aan de hand is. Het was voor de deelnemers dan ook vooral een bewustwordings- en omschakelproces.'

Centraal in het experiment stond de insteek dat de zeven boeren de bemesting meer afstemden op de omstandigheden van dat moment en het bodemevenwicht moesten zien te bereiken via productieverhoging. De bemestingsgift en gewasgroei werden daarom nauwkeurig bijgehouden en ook kregen de deelnemers tips mee over wanneer en hoe te bemesten.

Mest mixen

'Mest goed mixen en in de zomer bijmengen met water, zodat het makkelijker wordt opgenomen', geeft de LTO-bestuurder als voorbeeld. 'Dat klinkt simpel, maar niets is moeilijker dan ingesleten gewoontes loslaten en meer inspelen op de omstandigheden. In plaats van evenwichtsbemesting zou je het beter maatwerkbemesting kunnen noemen.'

Inmiddels zijn we drie jaar verder. Gemeten over de groeiseizoenen 2015 tot 2017 werd zowel voor gras als mais al een negatief bodemoverschot voor fosfaat bereikt. 'Er blijkt nog veel mogelijk. Alleen vergt het even om het te accepteren.'