'Voedselveiligheid geen prioriteit bij boer en NVWA'

De commissie Sorgdrager concludeert dat bedrijven in de eierketen hun wettelijke verantwoordelijkheid niet waarmaken en bij de NVWA krijgt voedselveiligheid te weinig aandacht. Politiek en bestuur komen pas in acties als zich een incident of crisis voordoet.

• Lees ook: LTO deelt aanbevelingen commissie Sorgdrager

'Economische en financiële belangen mogen nooit voorrang krijgen op het belang van voedselveiligheid De eiersector worstelde al jaren met het probleem van de bloedluis. Ineens was er een wondermiddel. Er hadden toen bij de sector zelf alarmbellen moeten gaan rinkelen. Het duurde ook veel te lang voordat er actie kwam na de meldingen en er was te lang onduidelijkheid over de risico's voor de volksgezondheid', aldus Sorgdrager.

Risico's

Volgens Sorgdrager zijn er voldoende momenten geweest waarop had kunnen worden ingegrepen. 'Dat zegt ook iets over hoe het in ons stelsel is geregeld. Voedselveiligheid moet goed geborgd zijn. Er zijn talloze mogelijkheden voor alle partijen om risico's op dit soort incidenten te beperken.'

De commissie concludeert dat de NVWA niet adequaat heeft gereageerd op de drie signalen over het gebruik van fipronil die zij kreeg in november 2016 en januari 2017. Dit leidde ertoe dat de overtreding van de biocidewetgeving kon voortduren.

Onderschat

Verder stelt de commissie dat de ministeries van VWS en LNV de impact van het fipronilincident hebben onderschat. Het ontbrak aan regievoering op de communicatie over het incident. De Tweede Kamer is in augustus 2017 onvolledig geïnformeerd en er is een vertekend beeld van de situatie geschetst.

Volgens Winnie Sorgdrager moeten pluimveehouders veel kritischer zijn op de bedrijven die zij op hun erf toelaten. Ook vindt zij het IKB-ketensysteem voor eieren niet streng genoeg. 'Er is in de sector een te beperkte scoop voor voedselveiligheid.'

Eerste signalen

De commissie heeft de fipronil-affaire stap voor stap gereconstrueerd. Sinds de eerste signalen over het gebruik van fipronil heeft de NVWA haar taak als controleur van de voedselveiligheid onvoldoende waargemaakt, stelt het rapport vast.

Ook de ministeries voor volksgezondheid (VWS) en Landbouw (LNV) waar de NVWA onder valt krijgen een flinke tik op de vingers in het rapport. 'Zij hebben de impact van deze crisis onderschat n hadden veel moeite om de juiste informatie boven tafel te krijgen. De dubbel aansturing maakte het proces bovendien onnodig complex', aldus Sorgdrager.

Het rapport is hard aangekomen bij Eric Hubers, vakgroepvoorzitter pluimveehouderij LTO/NOP. 'De conclusies in het rapport doen pijn, maar desondanks onderschrijven we het wel. De commissie Sorgdrager geef ons een forse opdracht om zaken te verbeteren.'

Begin gemaakt

De sector is zelf al met de Werkgroep Versterking Zelfregulering Eierketen aan de slag gegaan. 'Daarin hebben we dezelfde verbeterpunten aangedragen al de commissie Sorgdrager nu doet. We hebben dus al een begin gemaakt.'

De sector heeft onder meer een meldpunt in het leven geroepen waar pluimveehouders melding kunnen maken van zaken die ze niet vertrouwen. Dat meldpunt heeft al goed gefunctioneerd, zegt Hubers. 'Een pluimveehouder kreeg een middel uit Polen tegen vliegen aangeboden. Hij vertrouwde het niet. Na controle bleek het hier niet toegestaan en hebben wij alle pluimveehouders hiervoor kunnen waarschuwen.'

• Download hier het rapport van de commissie Sorgdrager