Zuid-Holland wil dat voedsel van eigen bodem komt

Gedeputeerde Han Weber en Eveline Westeneng van LTO Noord Regio West lichten toe.

LTO kan voortrekkersrol vervullen bij vernieuwing van land- en tuinbouw

Han Weber (D66), gedeputeerde provincie Zuid-Holland

Vorig najaar noemde u die ambitie nog een proefballon uit de denktank 'Voedselfamilies', is het inmiddels serieuzer?

Weber: 'Zeker. 80 procent van eigen bodem moet je vooral zien als formulering van een hele stevige ambitie. Het zegt alles over de richting waarin we willen bewegen.

'We willen toe naar korte ketens, meer binnen de grenzen van milieunormen produceren, een lagere fosfaatemissie en een kleinere CO2-footprint. Dat past allemaal heel goed in ons streven naar verduurzaming van de Zuid-Hollandse grondgebonden landbouw.'

Is er draagvlak voor?

Weber: 'Binnen Provinciale Staten bestaat een breed draagvlak om stevige stappen te zetten in deze richting. Ketens verkorten leeft sterk in de provincie Zuid-Holland, omdat het huidige verdienmodel van produceren voor de wereldmarkt onder druk staat.

'Dure grond en suboptimale productieomstandigheden maken het in deze regio moeilijk om in die ratrace mee te gaan. De 80 procent-ambitie is onze stip aan de horizon.'

Westeneng: 'Wij zien ook dat initiatieven voor korte voedselketens overal tevoorschijn schieten. Daarnaast verwachten onze leden dat we met deze ambitie aan de slag gaan.'

En verder?

Weber: 'Ik zie zoveel redenen om hierop in te zetten in Zuid-Holland. Kijk naar de knelpunten rond stikstof, fosfaat en fijn stof; dat blijft met de huidige landbouwpraktijk lastig om duurzaam te produceren.

'Het heeft ook weinig zin om je als melkveehouderij alleen te richten op de Aziatische markt, als je ziet welke investeringen bijvoorbeeld China gaat doen in de eigen productie. Dat ga je altijd verliezen, als Zuid-Hollandse melkveehouder. Daarnaast past local-for-local in de behoefte om te weten waar je voedsel vandaan komt.'

Westeneng: 'Onze uitgangspunten zijn dat er alleen een toekomstbestendige grondgebonden landbouw kan bestaan, als er ook iets valt te verdienen en dat er voor onze rol als beheerder van natuurlijk kapitaal een hoger rendement uit die vernieuwing moet komen. Tot slot moet de regionale voedselambitie verdergaan dan de elite.'

Welke kans ligt er specifiek in Zuid-Holland?

Weber: 'Dit is de dichtstbevolkte provincie van Nederland, wat lastig is wanneer je als agrariër wilt uitbreiden. Maar draai je het om, dan zie je een enorme markt dicht om je heen. Kijk liever naar die zes miljoen consumenten dichtbij, dan naar de wereldmarkt. Daar liggen nieuwe verdienmodellen, want ketenverkorting kan ook een hoger rendement betekenen.

'Agrarische productie in Zuid-Holland moet in de toekomst bovendien rekening houden met wat de omgeving aankan, zowel fysiek als qua maatschappelijke acceptatie.'

Wat vraagt Zuid-Holland van LTO Noord?

Weber: 'LTO Noord kan een voortrekkersrol vervullen bij de vernieuwing van de sector. De provincie Zuid-Holland vraagt LTO om daarin leiderschap te tonen en niet het tempo van de traagste boer te volgen. Ik merk dat deze organisatie dat zelf ook graag wil.'

Westeneng: 'LTO Noord Regio West werkt aan een projectplan voor een 'Proeftuin Voedseltransitie' om de haalbaarheid te onderzoeken. De centrale vraag is: wat hebben boeren en tuinders in Zuid-Holland nodig om die provinciale ambitie waar te maken?

'Er is eerst consumentenkennis nodig, waarnaar we met partijen in de hele keten willen zoeken. Uiteindelijk is het doel om een goed werkend systeem te ontwikkelen om die local-for-local-gedachte in praktijk te brengen.'

Hoe gaat dat project eruit zien?

Westeneng: 'We kijken goed naar wat er al is en wat er nog bij moet. Zowel in het assortiment, als in kennis en data. De Zuid-Hollandse land- en tuinbouw is al heel divers in agrovoedselaanbod. Er zijn ook veel kleinere initiatieven voor korte ketens.

'Van een voorbeeld als De Proefschuur, dat op Voorne-Putten zoveel mogelijk lokaal voedsel lokaal wil vermarkten, kunnen we al wat leren. Zij merken hoe complex de distributie is. Vanuit de praktijk weet ik dat je makkelijker een vracht peren naar Oost-Europa krijgt, dan naar de de stad om de hoek'.

Hoe maak je het concreet?

Westeneng: 'Waarschijnlijk komen er een paar deelprojecten. Een daarvan richt zich op het voedingspatroon van burgers. Aan de hand daarvan willen we ook ontdekken wat er nog aan ontbreekt. Dan kunnen we dat koppelen aan het aanbod van de agrarische sector en voedselketen in de provincie. Fairpricing is ook een thema.'

De meerderheid kiest voor goedkoop voedsel bij de supermarkt. Is dat overbrugbaar?

Weber: 'Nee. Er is al een trend gaande van nieuwe aanbieders die met ICT-oplossingen tussenschakels in de retailketen passeren. Kijk naar initiatieven als Rechtstreex, of het snelgroeiende Picnic. Als zo'n aanbieder zijn assortiment koppelt aan lokaal en gezond voedsel, kan het hard gaan.'

Hoe krijg je de burger zo bewust dat hij lokaal voedsel gaat kopen?

Weber: 'Het gaat niet om het heropvoeden, maar om informeren en bewustwording stimuleren. En vervolgens met mooie producten verleiden. De supermarkten spelen daar al op in met lokale agrarische producten.'