Overheid moet bouw zonneparken reguleren

Het Nieuwe Oogst Opiniepanel hield afgelopen weken een enquête over zonneparken. Hieronder staat een samenvatting van de belangrijkste bevindingen.

Bent u voor of tegen de aanleg van zonneparken op landbouwgrond?
Tegen, zegt 76,3 procent, voor 23,7 procent.

Tegenstanders vinden dat hoogwaardige landbouwgrond gereserveerd moet blijven voor de voedselproductie. Uitzonderingen zijn incourante en slechte gronden, verloren hoeken of natte gebieden. Eerst daken volleggen, voert hier de boventoon. Boeren wijzen daarbij op de noodzaak voor de melkveehouderij om grondgebonden te worden in voerproductie en mestafzet. Concurrentie met zonneparken brengt dit streven in gevaar.

In Nederland is de grond te schaars en te vruchtbaar om op te offeren voor zonneparken, stellen anderen. Hoewel in de minderheid, komen de voorstanders ook met argumenten. 'Als zonnepanelen beter renderen dan landbouwgewassen, is dat een keus van de ondernemer. Uiteraard binnen wettelijke kaders. We moeten ons hierbij niet door emoties laten leiden.'

• Lees ook: Driekwart boeren tegen zonnepark op landbouwgrond

Niet alle boeren zien het gevaar voor de voedselproductie. Deze zal door betere technieken en teeltmethodes wereldwijd gaan groeien. Anderen zien het als een verbreding van de activiteiten, net als zorgopvang en recreatie. 'Met onze groentegewassen, uien en knolselderij verdienen wij het niet. Daarom zou een extra energietak voor het bedrijf niet slecht zijn.'

Bent u wel eens benaderd door ontwikkelaars van zonneparken?
Ja, zegt 32,4 procent, nee 67,6 procent.

Een deelnemer aan de enquête wordt zo'n vier keer per week gebeld door partijen die azen op zijn grond. 'We leggen direct de telefoon neer zodra het woord energie of duurzaam valt.'

Boeren die vaak gebeld worden of meermaals flyers in de bus krijgen, zitten vaak met hun bedrijf in de buurt van een verdeelstation. Sommigen weerstaan hoge aanbiedingen. 'Ze willen graag huren: 15 hectare voor 200.000 euro per jaar. Volgens hen hadden de boeren het niet zo breed, dus waarom niet? We hebben nee gezegd. Voedselproductie is belangrijker, vinden wij.'

Soms voelen boeren de gevolgen van de plannen van lokale overheden. 'Een politieke partij wil zonnepanelen plaatsen op onze huiskavel. Gelukkig is dat nu nog een idee, maar we moeten er niet aan denken dat dit wordt uitgevoerd.' Een boer ervaart de goudkoorts in zijn gemeente. 'Ons bedrijf ligt in Hoogeveen, die in 2040 energieneutraal wil zijn. We zijn al door meerdere exploitanten benaderd op dreigende en dwingende toon. Er wordt gejaagd op landbouwgrond!'

• Lees ook: 'Einde maken aan willekeur bij aanleg zonneparken'

Een Groningse boer ziet de humor van alle belangstelling wel in. 'Ik zit in het Silicon Valley van de veenkoloniën. Gemeente Stadskanaal heeft 200 tot 600 hectare landbouwgrond aangewezen als zoekgebied voor zonnepanelen. Ik heb de loonwerker dus de waterlopen breder laten maken, want het schip vol geld moet erdoor.'

Zou de overheid grenzen moeten stellen aan de uitrol van zonneparken?
Ja, zegt 84,6 procent, nee 15,4 procent.

De overheid moet zorgen dat er geen wildgroei van zonneparken ontstaat. Dat is een oproep die duidelijk naar voren komt in deze enquête. 'Anders wordt de landbouw weggeconcurreerd door de energiemaatschappijen, dat moeten we voorkomen', verwoordt een deelnemer de stemming.

Een ander stelt dat een overheid die voor natuurbehoud is, de aanleg van zonneparken zou moeten verbieden en zeker niet stimuleren. 'Laat ondernemers het proberen, maar geef ze zo min mogelijk subsidie.' Wettelijke kaders moeten niet te streng worden, adviseert weer een ander. 'We moeten als bevolking en omwonenden niet al te hypocriet zijn. Als we iedere discussie terugbrengen naar 'niet in mijn achtertuin', komt er niets tot stand.'

Verwacht u dat zonneparken een permanente plek krijgen op het platteland?
Ja, zegt 51,2 procent, nee 48,8 procent.

Over dit onderwerp is het opiniepanel het meest verdeeld. Ook een deel van de tegenstanders denkt dat de komst van zonneparken niet meer is tegen te houden.

'Aangezien het voor agrarische ondernemers een welkome aanvulling is op de inkomsten, zullen ze ongetwijfeld worden ontwikkeld. Daarbij lijkt het of we duurzaam bezig zijn, wat de consument graag wil zien. Het besef dat de panelen beter op de daken kunnen worden gelegd, wordt niet aangewakkerd.'

Sommigen zien een oorzaak in de veranderende houding van de maatschappij ten opzichte van boeren. 'Nederland is niet meer landbouwminded. Als de ontwikkelaars samenspannen met milieu- en natuurfanaten, dan loopt het voor de landbouw niet best af. Overheden zullen dan voor deze ontwikkelingen een gewillig oor hebben.'

Deelnemers kijken ver vooruit en willen weten wie straks opdraait voor het opruimen van de parken. 'Ik denk dat zonneparken hooguit 25 jaar zullen worden gebruikt. Daarna liggen ze misschien nog lang te wachten tot iemand ze wil of kan recyclen. Dat betekent een hoop ellende en hoge kosten om daarna de grond weer te ontginnen.'