Goede registratie basis voor gezond dier

Dieren zijn hierdoor traceerbaar als er een ziekte heerst, maar ook kan een ondernemer zijn dier herkennen. Volgens Jos Verstraten, portefeuillehouder Diergezondheid bij LTO, is de registratie bij runderen al decennia oud. 'Aanvankelijk was dat met schetsen, waarbij de kalverschetser de aftekening van een kalf optekende. Later zijn die vervangen door oormerken.'

BSE

Volgens Dirk Bruins van de LTO-vakgroep Melkveehouderij kreeg het belang van identificatie en registratie een extra boost toen in de vorige eeuw koeien met BSE werden gevonden. Bij deze bedrijven werden familieleden opgespoord en geruimd, omdat aan een erfelijk effect op deze prionziekte werd gedacht.

Maar ook zonder BSE-crisis is een goed werkend I&R-systeem belangrijk, stelt Gerda Wijers van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD). 'Als we niet weten welke dieren op een bedrijf aanwezig zijn en welke diercontacten er wanneer zijn geweest tussen bedrijven, zal dierziektebestrijding aan effectiviteit verliezen. Daarbij is het belangrijk dat de administratieve gegevens actueel zijn', zegt Wijers.

Volledigheid

'Het is belangrijk dat verplaatsingen en, afhankelijk van de sector, geboortes snel worden gemeld in extreme situaties als een ziekte-uitbraak. In het kader van diergezondheid is volledigheid heel belangrijk; welke dieren, wanneer geboren, afgevoerd, aangevoerd, gestorven en waarnaartoe verplaatst? Dat geldt ook voor hoe recent en toegankelijkheid de informatie is', vertelt ze.

'Volgens sommige boeren is het in het kader van de diergezondheid niet belangrijk wat de afstamming van een koe of kalf is. Enkel een bedrijfs- en diernummer zouden voldoende moeten zijn', vult Verstraten aan. 'Toch zijn er meer ziekten waar een moeder-dochterrelatie speelt. Denk bijvoorbeeld aan BVD. Wie een drager van dit virus heeft, wil graag ook de moeder laten onderzoeken op dit virus. Dan is het belangrijk dat zij bekend is.'

• Lees ook: Werkgroep komt met vijftien I&R-verbeterpunten

Rundertuberculose

Het belang van een goede I&R blijkt ook in België, waar verschillende haarden van rundertuberculose zijn vastgesteld. Vorig jaar zelfs vijf.

Nadat de haarden waren vastgesteld, werden alle contactbedrijven bezocht om te zien of zich hier ook dieren met rundertuberculose bevonden. Zo bleek één bedrijf waar in 2017 rundertuberculose is vastgesteld, eerder een rund te hebben gekocht bij een bedrijf waar de ziekte in april van dit jaar opdook.

'De aanvoer van ieder rund brengt risico's met zich mee als het gaat om de insleep van dierziekten als leptospirose, paratuberculose, salmonella, IBR en BVD', waarschuwt de GD.

Fokkerij

Volgens Verstraten is een goede I&R ook in de fokkerij belangrijk. Nederland is immers bekend als exporteur van hoogwaardige fokrunderen en -paarden. 'Het is belangrijk dat de afnemers kunnen vertrouwen op de afstamming van een dier.'

Wel merkt Verstraten dat met het fokken op maat alweer een stap verder wordt gezet, met name in de runderfokkerij. 'Hier wordt op basis van DNA naar de erfelijke eigenschappen gekeken. Ik kan me voorstellen dat een ki-station bij een indrukwekkende stiermoeder ook het DNA checkt. Voor dochtergroepen is een goed werkend I&R-systeem ook van belang.'

Regelgeving en traceerbaarheid

Daarnaast kan I&R bijdragen aan regelgeving en traceerbaarheid. 'Bij bijvoorbeeld de Kringloopwijzer speelt het aantal aanwezige dieren. Dat is met I&R goed vast te leggen', zegt hij.

'Zo bescherm je elkaar en help je schandalen te voorkomen; de oorzaak ontstaat vaak bewust of onbewust bij doorschuivers. Hoewel boeren er dan niets aan kunnen doen, voelen ze zich wel verantwoordelijk', aldus de portefeuillehouder Diergezondheid.

Lees meer verhalen over I&R:
• 'Eigenaarschap paard moet helder zijn'
• 'Computersystemen matchen niet altijd met elkaar'
• 'Handhaving I&R door NVWA werkt averechts'