Ras richt zich meer op klimaat en afzet

De wereld verandert en het onderzoek aan plantenrassen beweegt mee. De overheid trok zich de laatste jaren terug uit dit onderzoek. Vanaf 2005 werd het aan de markt overgelaten, omdat Europa niet langer bang was voor voedselgebrek.

Door de privatisering ligt de nadruk op het rendement dat met plantenrassen is te behalen. Louwaars vraagt zich af of deze houding blijft en of er niet meer veranderingen op til zijn die het rassenonderzoek gaan bepalen.

Meer voedselautonomie

Met een groeiende wereldbevolking en meer kapers op de internationale voedselmarkt ziet Louwaars redenen voor meer voedselautonomie van Europa. 'Productie blijft heel belangrijk, want China zal meer voedsel en voer in Zuid-Amerika kopen. Daarom wil Europa meer zelf produceren, meer per hectare en vooral meer eiwitgewassen.'

Louwaars verwacht verder dat maatschappelijke wensen iets gaan veroorzaken; de landbouw zal een bijdrage leveren aan het remmen van de klimaatverandering, de wens om meer ruimte voor natuur en ecologie te geven en de productie van groene grondstoffen voor de industrie.

Louwaars verwacht dat de overheid misschien wel meer invloed wil terugkrijgen op de rasontwikkeling. Hij denkt dat afzetketens een partij mee gaan blazen in de rasontwikkeling. Consumenten willen glutenvrij? De keten gaat hiermee aan het werk. Andere vragen van deze tijd gaan over minder chemische gewasbescherming, inhoudsstoffen en eisen voor de teelt, zoals klimaatadaptatie, goede opbrengst met minder mest of zouttolerantie.

Alle schakels denken mee

Op dit moment is de suikerketen het voorbeeld van een productieketen waarin alle schakels meedenken over de rasontwikkeling. Dat kan bij meer landbouwproducten en op andere thema's steeds belangrijker worden.

Volgens Gert Sikken van Suiker Unie is de bietenveredeling erin geslaagd om sterk bij te dragen aan het overleven van de suikerbietenteelt bij het opengaan van de wereldmarkt. 'Nederland heeft de efficiëntste fabrieken en een minimaal gat tussen potentiële en praktijkopbrengst op de bietenvelden.'

Zaadbedrijven steeds groter

Louwaars ziet nog iets gebeuren: de zaadbedrijven worden steeds groter. Hebben zij op den duur nog wel behoefte aan het gezamenlijk optrekken in de rassenlijstsamenstelling, of willen ze liever hun eigen plan trekken? 'Het bedrijfsleven is sterk aan de leiding. Of komen de overheid, boeren of ketens terug?', vraagt hij zich af.

Volgens David Kasse, voormalig coördinator achter de rassenlijsten van de afgelopen jaren, is de Nederlandse akkerbouw zo klein dat het CGO is gebaat bij goede samenwerking. De laatste 1,3 miljoen euro zou zo beter zijn te verdelen over de partijen die baat hebben bij het rassenonderzoek. Kasse denkt dat niet alleen kwekers, maar juist ook boeren en afzetmarkt op die manier veel voor elkaar kunnen betekenen.

Kasse zegt dat de uitdagingen waar overheid, veredeling, teelt en afzet elkaar kunnen vinden met name liggen in de klimaatverandering en actieplannen rond mest en plantgezondheid. 'We moeten misschien wel nog meer communiceren over de voordelen van het rassenonderzoek.'

Advies op maat

Advies op maat voor de telers zal volgens Kasse op korte termijn worden gerealiseerd. Sikken zegt dat dit voor suikenbietentelers dit jaar gebeurt. Vanaf najaar 2018 beschikken telers over een perceelsgericht advies voor de rassenkeuze. Een elektronische beslisboom helpt daar vanaf teeltjaar 2019 bij.