Teruggekeerde wolf moet zijn hok in

Na 150 jaar afwezigheid is de wolf terug in Nederland. Sinds september 2017 duikt het roofdier geregeld op, met zo'n vijftig schapen als slachtoffer. 'Het is een serieus probleem', zegt voorzitter Saskia Duives van LTO-vakgroep Schapenhouderij. 'De gevolgen zijn enorm.'

De komst van de wolf houdt de gemoederen flink bezig. De standpunten tussen voor- en tegenstanders op sociale media zijn extreem. Zoals op de Facebookpagina van NoWolvesNL, een discussieplatform met 1.100 leden, onder wie veel schapen- en melkveehouders.

Getraumatiseerd

De schrik zit er goed bij schapenhouders, vooral in de grensgebieden en rond de Veluwe. Getroffen boeren zijn zelfs 'getraumatiseerd', vertelt Bart Kemp, een van de initiatiefnemers van NoWolvesNL. Hij houdt zelf zo'n 150 fokschapen bij Ede, in het seizoen zijn dat er 400. Eind vorig jaar werd een wolf op 75 meter van zijn schapen gezien.

De terugkeer van de wolf verbaast Kemp niet. 'Door de toename in Duitsland en Frankrijk de afgelopen jaren rukt de wolf nu op in Nederland. Het is dan ook een utopie te denken dat de wolf in die landen blijft. Hij kan op een dag wel 75 tot 100 kilometer afleggen op zoek naar voedsel of een verblijfplaats.'

Werkgroep

Voor LTO en NoWolvesNL is het probleem zo groot dat ze een werkgroep oprichten die de schade door wolven gaat monitoren. Want hoewel ze Nederland geen geschikt leefgebied vinden, vrezen ze dat schapenhouders en andere veehouders moeten leren leven met de wolf, omdat de samenleving dat wil.

De wolf staat immers op de Rode Lijst van beschermde diersoorten, dus krijgt hij alle ruimte. Ook natuurorganisaties die zich hebben verenigd in het meldpunt Wolven in Nederland juichen de komst van de wolf toe en voeren een lobby daarvoor.

Honderd wolven

In Nederland zou plaats zijn voor zo'n honderd wolven. Dat zijn twintig roedels vooral in en rond de Veluwe, blijkt uit eerdere studies. Bij het meldpunt Wolven in Nederland dat streeft naar 'een conflictarm samenleven met wolf en mens' zijn ze voorstander van preventieve maatregelen en tegemoetkoming van de kosten daarvan aan schapenhouders.

'Rasters met schrikdraad helpen aantoonbaar', aldus een woordvoerder. 'In Duitsland bijvoorbeeld blijkt dat in de regio's waar de rasters staan, er minder predatie is.' Hij begrijpt dat het plaatsen van rasters een flinke operatie is. 'Maar wij hebben nu nog de tijd in Nederland. Dat de schade tot nul is te reduceren is een illusie, maar die kan wel extreem worden beperkt.'

Opstallen

'Ik voorspel dat de wolf zal zorgen voor een drastische daling van het aantal schapen', aldus Duives. 'Opstallen is de beste manier om schapen te beschermen. Maar wij zijn een sector die bijna het hele jaar 24 uur per dag de dieren buiten laten lopen.'

Ook Kemp vreest een intensivering van de sector. 'Lammeren laat je niet aan de bosranden grazen en schapen zet je minder in de wei, als je weet dat er een wolf in de omgeving zit', aldus de schapenhouder.

Tekst gaat verder onder tijdlijn.

Frankrijk

'In Frankrijk heeft de wolf in de regio's waar het beest voorkomt, al elfduizend dieren gepakt. Naast schapen en lammeren zijn dat kalveren, veulens, honden en andere huisdieren. Het grote publiek beseft niet wat er allemaal gaat gebeuren als de wolf zich hier vestigt. Het is wachten op grote ongelukken.'

Duives verwacht verder dat het onmogelijk wordt om in natuurgebieden schapen, zoogkoeien of paarden voor beheer in te zetten. Ook ziet ze in Nederland geen grote natuurgebieden waar een roedel wolven vrij kan leven. 'Het buitengebied zal niet meer veilig zijn voor recreatie, sport en ontspanning.'

Prooi

De voorzitter van LTO-vakgroep Schapenhouderij wijst naar Duitsland en Frankrijk, waar het beleid nu kantelt. Zo zijn in Duitsland vergunningen afgegeven om de wolf te bejagen. 'Omdat hele roedels hebben aangeleerd waar ze makkelijk schapen als prooi kunnen ophalen. Oftewel, ze weten: linksaf moet ik achter herten jagen, rechtsaf kan ik zo paar schapen pakken. Dat moeten we in Nederland voorkomen.'

In Frankrijk heerst een ander probleem. 'Daar kruizen bewakingshonden zich met wolven tot hybriden: half hond en half wolf. Een wolf is van nature schuw. Die vermijdt contact. Maar iets dat half hond is, zoekt juist mensen op.'

Ondoenlijk

Kemp beaamt dat. 'Honden om schapen te bewaken is ondoenlijk. Ik zou dertig honden nodig hebben die niet bepaald aaibaar zijn. Die kun je niet los in de wei laten met al die wandelaars eromheen.'

Ook afrasteren van percelen met hekken of flexinetten is lastig. 'Daar zijn geen financiële middelen voor. De marges in de schapenhouderij zijn al klein. Je praat al gauw over 8.000 euro per hectare aan kosten', aldus Kemp. 'Bovendien vragen veel landeigenaren ons hun land te onderhouden door de schapen te laten grazen. Daar zouden dan allemaal rasters om moeten. Dat is praktisch onhaalbaar.'

Hele kluif

De wolf in de natuur houden wordt dan ook een hele kluif, stelt Duives, zeker voor een dier met actieradius van 50 kilometer. Daarom heeft LTO de provincies gevraagd zich te bezinnen op de introductie van de wolf. Ook moet er een regeling komen voor schapenhouders om maatregelen te nemen, plus een schaderegeling, ook op vervolgschade.

'Een wolf tussen de schapen is de dood in de pot. Dat koppel kun je voor het seizoen afschrijven. En als de samenleving vindt dat de wolf welkom is, gaan we dat wel met zijn allen met belastinggeld betalen.'