'Vreemde vogels' veroveren Friese kas

Voor het theatergezelschap is het de eerste keer dat het een stuk in de kassen opvoert voor ruim tienduizend mensen. 'Het is iets waar wij nooit komen', geeft Groenestege aan in de kas waar zojuist de tomatenplanten zijn geleverd voor de voorstelling die dit voorjaar meer dan 25 keer wordt gespeeld.

Om zich in te leven in de glastuinbouwwereld, werkten hij en zijn collega-theatermaker Geert Lageveen een dag in de kassen in Sexbierum. 'Om 5.30 uur vertrokken we uit Amsterdam, zodat we om 7 uur konden beginnen met het plukken van paprika's. 'Hupsakee', dachten we. 'We plukken een paar paprika's.' Maar het was arbeidsintensiever dan we dachten, met een klein mesje moesten we ze stuk voor stuk lossnijden. Poolse medewerkers zijn volop bezig met deze plukwerkzaamheden. Zij zorgen er mede voor dat tuinbouwproducten op onze tafel komen. Dat beseffen we ons te weinig.'

Gesprekken met Polen

Door de gesprekken met Poolse medewerkers kreeg hij een beeld van waarom ze huis en haard verlaten om elders te werken. 'Ik snap nu waarom Polen en Bulgaren hiernaartoe komen om te werken. Ik sprak met een dierenarts. Zij kan in Polen geen werk krijgen. Ze verdient hier meer dan haar vader die in Polen hoogleraar is.'

Hoewel de cultuurverschillen niet moeten worden weggepoetst, is het verschil met de Nederlanders helemaal niet zo groot, vindt Groenestege. Hartman-technicus Wiebren Krijgsman knikt. Hij merkt dat er nog veel vooroordelen over Polen zijn, bijvoorbeeld dat ze veel alcohol drinken. 'Polen leven zo zuinig mogelijk en gaan nauwelijks naar het café. Natuurlijk drinken ze ook wel wat. Maar dat zouden Nederlanders ook doen als ze in dezelfde situatie zaten. Polen zijn hier goed ingeburgerd. We werken prima met hen samen. De taal is soms een barrière, maar wij spreken Engels en als het in het Pools moet is er altijd iemand die het kan vertalen.'

Vijfhonderd stoelen

Waar hij normaal gesproken pompen voor het toedienen van water repareert, is Krijgsman nu bezig met de opbouw van de tribune met vijfhonderd stoelen in de 5.500 vierkante meter grote kas, het naar beneden halen van de goten en het geruststellen van de theatermakers.

'Orkater vroeg in januari al wanneer de tomatenplanten kwamen. Het theatergezelschap was bang dat het anders vertraging opliep. Ik heb het ervan kunnen overtuigen dat de planten beter nog even bij het kweekbedrijf kunnen groeien.'

Eind vorige week werden de tomaten geleverd. Ze zijn nu nog 40 centimeter groot. Tijdens de voorstellingen zullen ze ongeveer 2 meter zijn. Hoewel de tomaten wat opstartproblemen hebben doordat ze tijdens het vervoer wat kou hebben geleden, herstellen ze zich snel weer. 'Het blad is wat verbrand, maar tomaten kunnen tegen een stootje. Daarom hebben we daar ook voor gekozen', geeft een teeltmedewerker aan.

Sceptisch

De medewerkers van Hartman waren aanvankelijk wat sceptisch over wat de 'vreemde vogels' uit Amsterdam kwamen doen, maar nu de vloer er ligt wordt de betrokkenheid bij het project steeds groter, merkt Krijgsman. 'Collega's vragen me nu hoeveel een kaartje voor de voorstelling kost', glimlacht hij.

'Dat er zo'n grote voorstelling in een kas plaatsvindt, beleef je geen tweede keer. Het is echt uniek. En wij kunnen de glastuinbouw in Noord-Nederland nog beter op de kaart zetten, door onze medewerking eraan te verlenen.'

Tragische liefdesgeschiedenis

Lost in the Greenhouse gaat over de Pool Wojtek die naar de kassen komt om te werken. Het stuk volgt hem een plukseizoen lang; vanaf het moment dat zijn moeder hem overtuigt dat hij in Polen geen toekomst heeft, tot zijn dramatische einde in Friesland. In die tussentijd wordt hij verliefd op een Fries meisje.

Groenestege kwam op het idee voor de voorstelling naar aanleiding van een krantenbericht. De 23-jarige Wojtek Abramek verdronk in december 2013 in een sloot bij Franeker. 'De vraag is hoe hij daar is gekomen.'

Culturele Hoofdstad

Lost in the Greenhouse is een productie van Orkater en Schouwburg de Lawei. Het is onderdeel van het hoofdprogramma Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad 2018.