'Resistente tarwerassen houden extra lang stand'

De onderzoekers vonden bij onderzoek in tarwe bewijs dat 'zwakke' types van plantenschimmels, die resistente planten niet ziek kunnen maken, wel voor nageslacht kunnen zorgen. Dergelijke 'zwakke' types blijven daardoor langer voorkomen dan gedacht.

De 'sterke types', die ook resistente planten ziek kunnen maken, krijgen dus niet snel de overhand. Resistente rassen blijven daardoor lang waardevol. De resistentie wordt niet snel doorbroken.

De nieuwe inzichten zijn maandag in het tijdschrift Nature Genetics gepubliceerd. De experts van Wageningen University & Research vinden de resultaten zo 'opvallend en onverwacht' dat de lesboeken en de computermodellen in de plantenziektenkunde moeten worden aangepast, stellen zij.

Bladvlekkenziekte

De onderzoekers deden hun ontdekking in septoria of bladvlekkenziekte, de schadelijkste ziekte van tarwe in Europa en Noord-Afrika. Plantenveredelaars ontwikkelen tarwerassen die resistent zijn tegen de ziekte.

Tot nu toe dachten wetenschappers dat de schimmel die deze ziekte veroorzaakt, die resistentie snel zou kunnen doorbreken, doordat alleen 'extra sterke', virulente schimmeltypes op resistente planten voor nageslacht zouden kunnen zorgen. Maar dat blijkt niet het geval te zijn. Ook schimmeltypes die de resistentie niet kunnen doorbreken en de planten niet ziek kunnen maken, kunnen op resistente tarweplanten voor nageslacht zorgen.

Enthousiast

Gert Kema van Wageningen University & Research is enthousiast over de nieuwe inzichten. 'Doordat ook schimmeltypes die de resistentie niet kunnen doorbreken, op resistente tarweplanten wel voor nageslacht kunnen zorgen, blijven er in schimmelpopulaties heel lang individuen aanwezig die niet extra virulent zijn. De resistente tarwerassen kunnen daardoor extra lang stand houden.'

De gangbare gedachtegang is dat een schimmelspore die op een resistente plant terechtkomt, alleen voor nageslacht kan zorgen als de plant wordt aangetast en de schimmel zich zo kan reproduceren. Dat zou leiden tot een razendsnelle selectie van virulente individuen die de resistentie van de tarweplanten kunnen doorbreken, waardoor heftige epidemieën ontstaan. Dat gebeurt ook bij andere soorten schimmelziekten, zoals roesten op tarwe.

Voedselzekerheid

In het geval van septoria bij tarwe werd al waargenomen dat de toename van virulente schimmellijnen trager ging dan werd verwacht. Dat is mooi, want de resistente tarwerassen houden zo langer stand dan verwacht en zijn daarmee langer waardevol voor de voedselzekerheid. Maar dat trage doorbreken van resistenties tegen de septoriaschimmel zorgde al meer dan vijftien jaar voor hoofdbrekens bij plantenziektenkundigen.