Verstrend van invloed op wereldhandel in groente

RaboResearch greep de Grüne Woche in Berlijn aan om de World Vegetable Map (klik hier: Wereldgroentekaart) te presenteren. De oranje pijlen in de wereldkaart laten een handelsroute zien van bewerkte groente, zoals blikgroente, de blauwe pijlen representeren de stromen in verse producten, gebaseerd op de volumes en prijzen in 2016.

Momenteel wordt 70 procent van de groenten vers en onbewerkt verhandeld en 5 tot 10 procent is verwerkt tot conserven, diepvries of als vers gesneden groente of salade. Zo'n 20 tot 25 procent wordt verspild en deels verwerkt tot veevoer.

Welvaart

Cindy van Rijswick, analist Fresh Produce bij RaboResearch, zegt dat de handel in verse producten toeneemt ten koste van blikgroente. 'Door de groeiende welvaart in de wereld krijgen consumenten elders ook meer trek in smakelijke producten. Retailers in die landen ontwikkelen zich en leggen verse producten steeds vaker in de schappen.'

Door deze trend steeg het wereldwijde afzetvolume van voorverpakte salades in de afgelopen tien jaar van een krappe miljoen ton naar zo'n 1,4 miljoen ton. Het volume dat direct van het land wordt geconsumeerd, groeide in die periode van 500 miljoen tot ruim 700 miljoen ton. Geconserveerde (blik)groenten zakte van een krappe 9 miljoen ton naar ruim 7 miljoen ton.

Meer voorverpakt

Twaalf jaar geleden maakte RaboResearch een soortgelijke kaart. Ten opzichte van toen is de verstrend de grootste verandering. Een gevolg daarvan is dat het verpakken van groenten in steeds meer landen een issue wordt, zegt Van Rijswick.

In de voor Nederland belangrijke afzetmarkt Duitsland is 88 procent van de onbewerkte verse producten al voorverpakt. In Groot-Brittannië is dat 64 procent. De Britse regering werkt aan beleid om plastic uit winkels te weren.

Duurzame verpakkingen

'Voor de handel is dit wel een uitdaging, want de verpakking bij groenten is vaak ook een marketinginstrument. Oplossingen liggen in duurzame verpakkingen. Bij biologisch zie je dat al, want die producten moeten zich via de verpakking onderscheiden van gangbaar.'

Opvallend is dat Nederland (5 procent) achterblijft bij de consumptie van biologische groenten. In landen als Zweden (15 procent), Oostenrijk (12 procent) en Duitsland(8 procent) met een vergelijkbaar gemiddeld inkomen ligt het marktaandeel van biologische groente veel hoger. De RaboResearch-analist kan alleen naar de reden hiervoor gissen. 'Misschien omdat in Nederland groente van goede kwaliteit te koop is voor lage prijzen. Het kan ook komen doordat consumenten een groot vertrouwen hebben in de gangbare teelt.'

Superfoods

Een andere trend die van invloed is op de groenteconsumptie is die van de superfoods. Hierbij worden aan bepaalde gewassen specifieke (soms bewezen, soms onbewezen) gezondheidsvoordelen toegeschreven. Vooral promotie via blogs en sociale media stuwt de verkopen van deze producten op, zegt Van Rijswick.

Broccoli is zo'n groente die profiteert van de aandacht voor superfoods. In de VS is de consumptie van broccoli gestegen van 52 kilo per hoofd van de bevolking in 2016 naar 68 kilo in 2016. De import van de 'extra gezonde' zoete aardappel door de EU verviervoudigde in die periode naar 290.000 ton.

Permanent bedekte teelten

RaboResearch bracht ook het wereldwijde areaal permanent bedekte teelten in kaart. Deze telt zo'n 500.000 hectare. Hiervan is 40.000 hectare glastuinbouw. Kunststof is vanwege de lagere kosten veruit het populairste materiaal bij de bouw van kassen of teelttunnels. Met het innovatieve 'vertical farming', waarbij gewassen groeien onder kunstlicht in een gecontroleerde omgeving, wordt vooral in Noord-Amerika, Europa en Oost-Azië geëxperimenteerd.

Van Rijswick verwacht niet dat dit de glastuinbouw gaat overnemen. 'Het zijn vooral kleine bedrijven die zich hiermee bezig houden. De investeringen kostprijs zijn hier hoog. Je hebt goede marketing nodig om dit te vermarkten. In de Verenigde Staten mag dit het stempel biologisch dragen, dan is het aantrekkelijk.'

Regionale business

De handelsroutes laten zien dat de export van groente primair een regionale business is. Slechts 5 procent van het volume word wereldwijd verhandeld. Nederland en Spanje, de twee grootste Europese exporteurs, produceren vooral voor andere Europese landen. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan is de afhankelijkheid van één producent nog groter. Mexico dient daar als groentetuin voor de VS.

Om op de kaart te worden weergegeven, moet een handelsroute van bewerkte producten minimaal 100 miljoen dollar (88,5 miljoen euro) vertegenwoordigen. Bij verse groente moet de handelsstroom minimaal 500 miljoen dollar (442,3 miljoen euro) euro waard zijn.

De handelsstromen voor tomaten (rood), paprika's en pepers (lichtgroen), uien en sjalotten (bruin) en komkommers en augurken (donkergroen) geven de handel in tonnen weer. Hierbij moet een handelsroute minimaal een volume van 30.000 ton vertegenwoordigen.