'Wij helpen mensen van het troetelbeeld af'

Een verkeersregelaar houdt bij de brug automobilisten tegen die verder willen gaan naar de boerderij. De belangstelling op een van de laatste zondagen van 2017 voor een bezoek aan De Onlanderij, onder de rook van de stad Groningen, is groot. Honderden mensen gaan met boswachter Bart van Natuurmonumenten op stap, eten een pannenkoek en voeren de Limousins die in de potstal zijn gehuisvest.

'Natuurmonumenten ziet de boerderij nu als poort van De Onlanden', glimlacht biologisch vleesveehouder Sytze van der Goot een paar dagen later op zijn Kijkboerderij 't Hoogeveld aan de rand van Eelde. Dat was nog niet zo lang geleden heel anders. Toen stond De Onlanderij op het punt gesloopt te worden. 'Het gebouw stond al jaren leeg. In het huis kwamen de planten bij de muren omhoog. In de potstal stond een meter water. Met de terugkeer van de koeien is er weer leven in de stal.'

Intensieve samenwerking

Van der Goot kocht ooit een Schotse Hooglander. Nu houdt hij 450 Limousins, 50 Schotse Hooglanders en 50 Limolanders, een kruising tussen een Limousin en Schotse Hooglander in natuurgebied De Onlanden en heeft hij een intensieve samenwerking met Natuurmonumenten.

Die samenwerking werd verstevigd, toen Natuurmonumenten ruim twintig jaar geleden in het laagveengebied tussen de Eelder- en Peizermaden een boerderij kocht en iemand zocht om het land te beheren. Van der Goot was bedrijfsleider bij een kalvermester, maar zocht een andere uitdaging. 'Ik had verschrikkelijk veel lol in de Schotse Hooglanders. Op den duur hadden we op meerdere plekken in Groningen natuurgebieden met onze koeien.'

1.000 hectare

Nu beheert de ondernemer samen met Natuurmonumenten ruim 1.000 hectare grond. De betere hectares, 300 hectare kruidenrijk grasland, heeft hij voor dertig jaar in erfpacht. De tweede soort is 200 hectare vochtig hooiland. Het derde type natuurland, dat hij pas na 1 augustus mag maaien, gebruikt hij als strooisel in de vier potstallen. En het laatste, het moerasgebied voor waterberging, ruim 500 hectare, wordt door een loonwerker op rupsen gemaaid en naar akkerbouwers afgevoerd die het maaisel onderploegen.

Daarnaast voert Van der Goot voor Natuurmonumenten andere klussen uit in meerdere natuurgebieden, onder andere afrasteringen plaatsen en sloten en wandelpaden onderhouden.

Exmoorpony's

Hoewel de veehouder de taal spreekt van de natuurorganisatie, is hij het niet altijd eens met haar beslissingen. Een voorbeeld. Een tijd terug ontstond bij Natuurmonumenten het plan om Exmoorpony's in het gebied te laten grazen. 'Ik ben niet zo'n paardenman. Maar ik ben me er wel mee gaan bezighouden. Ik ken het gebied door en door, ik heb er beter zicht op dan de boswachter.'

Wat Van der Goot pijn doet, is de aanwezigheid van de vos, die niet mag worden afgeschoten. 'Natuurmonumenten vindt dat je de natuur haar gang moet laten gaan. Maar ik ben te veel boer om de vos alle vrijheid te geven. Hij heeft inmiddels al 25 kippen geslacht. In een nacht heeft hij zich tegoed gedaan aan onze twaalf jaar oude gans. Dan word ik boos.'

Kwartels

En die keer dat de ondernemer zes jonge kwartels tijdens het maaien wilde pakken om ze aan de andere kant van het land weer uit te zetten, herinnert hij zich ook nog goed. 'Ik was de trekker nog niet uit en een ooievaar had ze allemaal al gepakt.'

Dat Van der Goot 300 hectare in erfpacht heeft, maakt het voor hem echter makkelijker om in de besluiten van Natuurmonumenten mee te gaan. 'Die 300 hectare, dat is mijn bestaan. Stel dat alles onder water komt te staan en moeras wordt, dan houd ik voldoende goed grasland over voor mijn koeien.'

Boer-burgerverbinding

Naast natuurbeheer is de tweede tak van het vleesveebedrijf de boer-burgerverbinding. Sinds de De Onlanden heringericht is, stijgt het aantal bezoekers op Kijkboerderij 't Hoogeveld. Door kinderfeestjes, familiedagen en boerderijeducatie helpt Alma van der Goot, dochter van een loonwerker, de burger van het troetelbeeld af.

'Het is een functioneel bedrijf. We geven aan dat het kalf acht maanden bij de moeder blijft en dat beide na het afspenen drie dagen brullen. We vertellen dat er van de koeien vlees wordt gemaakt, nadat ze hier een prima leven hebben gehad en enkele kalveren hebben grootgebracht.'

Ik-houding

Dat iemand die vol belangstelling op het erf rondloopt, vervolgens op zijn racefiets in De Onlanden niet aan de kant gaat voor een trekker, neemt Van der Goot voor lief. 'Dan zien ze je niet meer. Iedereen denkt dat De Onlanden van hem is. Dat is de ik-houding. Daar kun je boos om worden, maar daar schiet je niets mee op. Dat vertel ik ook tegen mijn medewerkers: probeer je te beheersen, ook tegenover de mensen die niet voor je aan de kant gaan.'