Extreem intensief of gebonden aan natuur

Tijdens het Agrifirm-symposium, vorige week vrijdag in Apeldoorn, vertegenwoordigde onderzoeksjournalist Hidde Boersma de ecomodernisten. 'We moeten zoveel mogelijk activiteiten samenballen op een zo'n klein stukje grond. Wonen, werken, energieopwekking en landbouw en dit scheiden van de natuur.'

Minder grond

De winnaar van de Gouden Greep 2016 voor beste landbouwjournalistieke productie is mede-auteur van het boek Ecomodernisme. Hij is dan ook een gedreven verspreider van deze visie op de maatschappij van de toekomst. Boersma vindt dat de landbouwproductie en -effeciency op Europese schaal moet worden gezien. 'We kunnen binnen Europa met een zesde van het huidge areaal hetzelfde produceren. We moeten dan gewassen wel daar telen waar ze het beste gedijen. Door volledig te gaan voor intensieve landbouw hebben we uiteindelijk veel minder grond nodig.'

Joris Lohman, medeoprichter van Food Hub, dat onder meer veranderings- en innovatietrajecten begeleidt in de landbouw, is het niet eens met de ecomodernist Boersma. Hij ziet een versnelling naar een meer natuurinclusieve landbouw. 'Er is biologische landbouw die op industriële leest is geschoeid. Er is natuurinclusieve landbouw. Vertical farming is in opkomst. De diversiteit neemt toe.'

Lohman ziet een ontwikkeling die hij gangbaar 2.0 noemt. Hierbij wordt de productie steeds meer grondgebonden. 'Ik geloof in grondgebonden oplossingen: boeren die de regio bedienen. En die natuurinclusief werken.'
Boersma denkt dat deze manier van landbouw te weinig zal opleveren voor het boerenbedrijf. 'In Nederland hechten we in de natuur aan cultuurvolgers, dieren die de boer volgen. We zien daarbij de natuur van de jaren veertig en vijftig voor ons. Maar dan kun je niet meer echt meer spreken van landbouw. Boeren moeten dan zo ver terug in productie dat je eigenlijk niet meer van landbouw kunt spreken.'

Efficiënter

In de discussie met de zaal stelde Martin Scholten, algemeen directeur Animal Sciences Group (Wageningen University), dat we in ieder geval de groeiende wereldbevolking moeten voeden zonder uitbreiding van landbouwgronden. 'We kunnen voldoende voedsel produceren met de hoeveelheid grond die we nu hebben. Het moet efficiënter.'

Melkveehouder Alex Datema vertegenwoordigde BoerenNatuur en gelooft in natuurinclusieve landbouw. 'U moet de bereidheid onder boeren om te veranderen niet onderschatten. Kijk naar weidevogelbeheer, we begonnen met later maaien, hebben nu 'plas dras' en we praten al over verhoging van het waterpeil in de sloten.'

Volgens Dick Hordijk, ceo van Agrifirm, draait het niet om de vraag of de landbouw moet verbeteren, maar om de vraag hoe de sector zich kan aanpassen. 'Een debat suggereert tegenstellingen, maar daar is maar in beperkte mate sprake van als je spreekt over landbouw en verantwoord produceren. Onze kinderen hoeven nooit na te denken over of er 's avonds wel iets te eten is. We vergeten wel eens hoe bijzonder dat is. We moet daarom aan hen een voedselketen overdragen die klopt.'