Agrarisch natuurbeheer vervult brugfunctie

'Rondom de ontwikkeling van Natura 2000-gebieden is er vaak frictie tussen boeren, overheden en natuurorganisaties', stelt Joachim van der Valk, regionaal coördinator voor het Collectief Noordwest-Overijssel en Collectief Midden-Overijssel. 'Boeren ervaren vaak dat maatregelen worden opgelegd en dat de regie en soms zelfs het gebruiksrecht of eigendom wordt afgenomen.'

Volgens Van der Valk kunnen agrarische natuurcollectieven vaker een verbindende rol vervullen tussen natuur en landbouw, een rol die van nature past bij de collectieven.

Overgangsgebieden

Met name in overgangsgebieden tussen natuur en landbouwgrond is agrarisch natuurbeheer een interessante optie. In het Natura 2000-gebied Wieden-Weerribben gaan boeren aan agrarisch natuurbeheer doen en dragen zo bij aan het realiseren van de doelstellingen voor het Natura 2000-gebied.

Het Collectief Noordwest-Overijssel voert in opdracht van provincie Overijssel keukentafelgesprekken uit. Zo worden de eigenaren en pachters van de agrarische gronden in het gebied geïnformeerd over de doelen in het gebied en de mogelijkheden voor zelfrealisatie.

De optie agrarisch natuurbeheer, in de vorm van beheermaatregelen als botanisch hooiland en natuurvriendelijke oevers met behoud van de agrarische status, is hier een belangrijk onderdeel van.

Betrokken

Van der Valk: 'Boeren willen graag betrokken worden. Er komt veel emotie bij kijken. Met agrarisch natuurbeheer kunnen boeren hun land in eigen beheer houden. Enerzijds behoudt het land zijn agrarische functie, anderzijds wordt het uitgevoerde natuurbeheer financieel gecompenseerd. Steeds meer agrariërs zien ook mogelijkheden om agrarisch natuurbeheer in hun bedrijfsvoering in te passen. Het is belangrijk om draagvlak te creëren.'

Gedeputeerde Hester Maij, die aanwezig was tijdens de bijeenkomst, is duidelijk geïnteresseerd in deze verbindende rol en noemt deze 'zeer nuttig'. Ze ziet mogelijkheden voor agrarisch natuurbeheer in andere Natura 2000-gebieden.

Zo ligt er een opgave voor 14 hectare die aansluit op het Natura 2000-gebied Sallandse Heuvelrug, waarvoor nog een oplossing gezocht moet worden. Hoewel niet elk Natura 2000-gebied dezelfde opgave heeft, niet elk gebied even geschikt is en agrarisch natuurbeheer lang niet bij iedere boer past, is het belangrijk om natuur en landbouw met elkaar te verbinden. Voor de aanwezige agrarisch natuurbeheerder is dat een vanzelfsprekendheid.

Flinke groei

In Overijssel zijn drie agrarische collectieven die met elkaar samenwerken: Collectief Noordwest-Overijssel, Collectief Noordoost-Twente en het Collectief Midden-Overijssel. Het agrarisch natuurbeheer dat via de collectieven en het nieuwe stelsel (ANLb) aangevraagd is, is flink gegroeid.

Het aantal hectare open grasland steeg in twee jaar tijd van 2.050 naar 3.200. Droge dooradering nam toe van 350 naar ruim 900 en het waterbeheer steeg in dezelfde perio-de van niets naar bijna 85 hectare.

In deze leefgebieden wordt het beheer gericht op de bescherming van soorten als grutto, kievit, kamsalamander, boomkikker en patrijs. Ook wordt gericht gewerkt aan het verbeteren van de waterkwaliteit en de functionele agrobiodiversiteit.