Durfkrediet voor duurzame landbouw

De groene ambities in de agrarische sector liegen er niet om. Boeren en tuinders hebben klimaatdoelen te halen, moeten nog zuiniger met grondstoffen omspringen en liefst zoveel mogelijk in harmonie met hun omgeving produceren.

Die omslag komt niet vanzelf, zegt Jac. Meter, financieringsspecialist Natuur en Landschap bij het Nationaal Groenfonds. 'Het vraagt om een nieuwe manier van denken over landbouw, bij boeren maar zeker ook bij de banken.'

Netwerk

Om de transitie een duw in de goede richting te geven, ondersteunt het Nationaal Groenfonds kansrijke initiatieven uit de sector door te financieren en door partijen met elkaar in contact te brengen via zijn uitgebreide netwerk.

Dat zijn overheden en stichtingen, maar ook partijen als Rabobank en Triodos Bank, die soms wel willen financieren, maar dit niet altijd kunnen. 'Door het aan elkaar knopen van verschillende initiatieven, fondsen en subsidies blijken sommige ideeën plotseling toch haalbaar', zegt Meter.

Aanvullend krediet

Als het nodig is, verstrekt het Nationaal Groenfonds aanvullend krediet. Het beschikt over 65 miljoen euro en wordt ondersteund door Rijk en provincies. Het geld wordt in de vorm van leningen beschikbaar gesteld en terugbetaald tegen een lage rente. De middelen die in het fonds terugvloeien, kunnen opnieuw worden uitgezet.

Zo was het Nationaal Groenfonds betrokken bij de regeling 'Asbest eraf, zonnepanelen erop', de kavelcoöperatie van Greenport Boskoop, die een moderne vorm van ruilverkaveling mogelijk maakt, en initiatieven op het gebied van biovergisting, maar ook bij plannen van individuele ondernemers.

Bijvoorbeeld Jacob Bleeker en Linda Heemskerk van Boerderij Eykenstein in Maartensdijk. Zij kopen Jersey-stierkalfjes op uit de biologische melkveehouderij, die aanvankelijk een waardeloos 'bijproduct' vormden. Door de dieren te weiden in een natuurgebied, fokken de ondernemers ze biologisch op en verkopen ze de stiertjes uiteindelijk als gewild natuurrundvlees.

Natuurinclusief kavelruilen

Het Nationaal Groenfonds is verder betrokken bij kavelruilprojecten waarbij nadrukkelijk rekening wordt gehouden met zowel landbouw- als natuurontwikkeling. Door daar van meet af aan over na te denken met alle relevante partijen, pakt de uitkomst voor iedereen beter uit. 'Natuurinclusief kavelruilen' noemt het Nationaal Groenfonds dat.

Nu landbouw en natuur vaker vervlochten raken, is natuurinclusieve landbouw een thema waar het Nationaal Groenfonds meer aandacht aan zal schenken. Een mooi voorbeeld hiervan vindt Meter het tot stand komen van een cranberryboerderij in het veenweidegebied van de Krimpenerwaard. Om inklinking van de grond te voorkomen moet de waterstand er omhoog, zodat de afbraak van het veen minder snel gaat. Voor de melkveehouders wordt de bedrijfsvoering hierdoor lastiger.

Alternatieven

Startend cranberryteler Bart Crouwers uit Vlist laat zien dat er alternatieven zijn. Hij was jarenlang bestuurder in het gebied en zag bij het Veenweide Informatie Centrum proeven met de teelt van cranberry's, die goed op natte grond gedijen. Met hulp van het Nationaal Groenfonds slaagde hij erin om 10 hectare teelt op te zetten, midden in een natuurontwikkelingsgebied.

Die stap ging niet vanzelf. Provincie Zuid-Holland wilde in eerste instantie maar voor zes jaar verpachten, maar een investering van een half miljoen euro laat zich niet zo snel terugverdienen. 'Samen met de betrokken partijen hebben we het erfpachtcontract zo weten op te zetten dat iedereen er mee uit de voeten kan', zegt Meter.

Risico

Ook was aanvullend krediet van het Nationaal Groenfonds nodig. De opbrengst van de cranberry's is onzeker en oogsten kan pas in 2019 voor het eerst. De huisbankier vond dat een te groot risico. Door de professionele aanpak van Crouwers en zijn gedegen uitgewerkte plannen durfde het Nationaal Groenfonds het risico wel aan.

Meter: 'Ik zie dat bij veel nieuwe initiatieven. Vaak is het gat voor een sluitende financiering niet eens zo groot en betalen wij bijvoorbeeld maar voor 5 procent mee of schieten we een subsidie voor. Toch kan dat voor huisbankiers net een brug te ver zijn. Zij zijn voorzichtiger geworden in het verstrekken van krediet.'

LTO positief

LTO Nederland is positief over de mogelijkheden die het Nationaal Groenfonds biedt. 'Wij willen als landbouwsector zelf ook vergroenen', reageert beleidsmedewerker Gebrand van 't Klooster. 'Dus als er ondernemers zijn met een goede businesscase, dan is het mooi wanneer zij geholpen kunnen worden bij het realiseren van hun plannen.'

Meter is daar blij mee, want hij wil graag een grotere groep bereiken. 'Landbouw en natuur staan niet tegenover elkaar. In de transitie naar een groenere landbouw willen wij juist samen optrekken.'

Lokale banken

Het Nationaal Groenfonds heeft recent ook bij de lokale Rabobanken tekst en uitleg gegeven over zijn werkwijze. 'Komen zij er in eerste instantie niet uit met de ondernemer, dan kunnen ze doorverwijzen naar ons. Wellicht dat het samen wel lukt', zegt Meter.

'Ik hoop dat de overheid onze investeringspot aanvult, zodat we nog meer initiatieven kunnen ondersteunen. Het regeerakkoord laat in ieder geval ambitie zien en geeft alle ruimte voor natuurinclusieve landbouw. Ik zou zeggen: overheid, doe wat je predikt.'