'Zorg dat je aan het roer blijft, ook bij moeilijke beslissingen'

Hoe lang was u melkveehouderijbestuurder in de LTO-organisaties?

'In februari 2001, een paar dagen voor er mond-en-klauwzeer in ons land uitbrak, ben ik benoemd in de melkveehouderijvakgroep van de toenmalige WLTO. Ik werd ook direct voorzitter. Nu ben ik sinds 5,5 jaar voorzitter van de landelijke vakgroep, daarvoor was ik al 5,5 jaar vicevoorzitter.'

'Gaat ieder voor z'n eigen belang, dan heeft uiteindelijk niemand wat'

Kees Romijn, scheidend voorzitter LTO Melkveehouderij

Er is in die zestien jaar veel veranderd.

'Ja, op de bedrijven maar ook in onze LTO-vereniging. Het aantal melkveebedrijven slonk, maar het aantal koeien groeide. Ook voor ons eigen bedrijf. Bij de overname in 2000 molken we 650.000 kilo, vorig jaar het dubbele. Dit jaar doen ook wij een stapje terug. In deze periode hebben overigens ook acht bewindspersonen gefunctioneerd op het ministerie van, en later zonder, Landbouw.

'Ook de maatschappij is veranderd. De buur, burger en de consument kijken anders tegen de melkveehouderij aan.'

Hoe staat het met het imago van de sector?

'Dat is nog steeds goed. We moeten ons geen dingen laten aanpraten die er niet zijn. Maar we staan wel voor de uitdaging om de deuren nog meer open te zetten. Transparantie is een houding, een vorm van gedrag. Dat kunnen, willen en moeten we verbeteren.

'Het begint met te accepteren dat je in Nederland je bedrijf niet alleen runt, maar dat anderen 'meeboeren'. Elke dag weer zorgen wij ervoor dat er voedsel beschikbaar is. Dat geeft ons verantwoordelijkheden, maar de waardering daarvoor moet er ook zijn.'

De laatste jaren waren bestuurlijk hectisch.

'Ja, behoorlijk. Met de dilemma's rond fosfaat lijken de tegenstellingen in de sector, maar ook in onze eigen organisatie, alleen maar groter te worden. Dat maakt besturen heel lastig en het tijdig maken van scherpe keuzes bijna onmogelijk.

'Met het wegvallen van de productschappen en onze invloed daarin zijn wij nu veel meer afhankelijk van politieke processen. Waar we zelf iets willen regelen, zijn we aangewezen op samenwerking in de zuivel via de leveringsvoorwaarden.'

Samenwerking is daarom belangrijk?

'Bij een sector onder druk is de noodzaak tot samenwerking groter. Gaat ieder voor z'n eigen belang, dan heeft aan het eind van de dag niemand wat. Door samen te werken kom je verder. Dat betekent overigens niet dat je het iedereen naar de zin kunt maken.

'In ZuivelNL hebben wij een omgeving gemaakt om die samenwerking te organiseren en te faciliteren. Daar moet nog wel een beter instrumentarium aan gegeven worden. Iets algemeen verbindend verklaren is daar een voorbeeld van. LTO vertegenwoordigt daar de rol van de boer. Maar verantwoordelijkheid delen betekent ook compromissen sluiten.'

Wat was uw filosofie als LTO-bestuurder?

'Zorg dat je aan het roer blijft staan. Dat vraagt soms om moeilijke beslissingen, maar is altijd beter dan het roer uit handen geven. Want dan kun je niet meer sturen. Beslissingen afkeuren en op de barricades springen is gemakkelijk, maar je hebt geen vinger in de pap. Zo'n club is LTO niet.

'Onze kracht ligt voor een groot deel bij de mensen die voor ons werken en op veel plaatsen het verschil maken. Zonder deze specialisten kan geen enkele bestuurder functioneren. Ook ik ben hen veel dank verschuldigd voor die inzet en betrokkenheid.

'Bij het onderwerp weidegang lukt die actieve houding prima. Bij fosfaat was dat lastig. Dit jaar hebben we besluiten genomen en oplossingen gevonden die je normaal niet van een vereniging kunt vragen. En toch hebben we het gedaan om de derogatie te behouden.

'Die hebben we voor 2017 binnen gehouden, en er is goed zicht op een nieuwe voor 2018. Wat dat precies betekent, besef je pas echt als je 'm zou verliezen. Andere landen willen ook graag derogatie. Dat is niet voor niks.'

Hoe ziet de weidegang er over vijf jaar uit?

'Weidegang wordt steeds meer gemeengoed. Dat is een succesfactor waarvoor de afgelopen vijf jaar de basis is gelegd. We lopen met 80 procent weidegang vér voorop in Europa. Het zou jammer zijn wanneer wordt gefoeterd over laatste tienden van procenten.

'Sommige mensen willen de laatste koe met kerst buiten zien lopen. Wij moeten ons daar niet door van de wijs laten brengen.'

Volgende week draagt u het voorzitterschap van LTO Melkveehouderij over. Een opluchting?

'De inhoud van het vele werk maakt je wel eens moe. Maar het gaf me ook altijd een geweldige energie om bij te kunnen dragen aan oplossingen voor problemen en dilemma's waar de melkveehouderij mee worstelt.

'Het zal zeker wennen zijn om niet meer de invloed te kunnen uitoefenen die ik de afgelopen jaren had, dat anderen dat gaan doen. In die zin heeft het wel wat weg van een bedrijfsovername. Dan geef je ook uit handen waar je heel veel jaren aan gewerkt hebt.'

Heeft u al andere functies op het oog?

'Eerst even rust, thuis weer fulltime aan het werk. De komende maanden ben ik voor LTO Melkveehouderij op de achtergrond nog even beschikbaar om dossiers over te dragen. Later zal het ongetwijfeld wel weer gaan kriebelen. Maar ik ga nu met heel veel belangstelling kijken wat de anderen er van maken. Zij zullen, net als ik, ervaren dat besturen en verantwoordelijkheid nemen vaak lastiger en ingewikkelder is dan gedacht.

'Maar ook dat als je voor een zaal met duizend boeren staat, zoals afgelopen jaar in Zwolle, je ervaart dat we een geweldige organisatie hebben die uniek is in de wereld van brancheorganisaties. Van elke gemeente tot aan Brussel lobbyen voor een betere positie van boeren is een geweldige ervaring geweest.'