Ale Havenga pioniert met nicheproducten

'Is dat hop? De teelt heb ik weleens op het zuidelijkste puntje in Limburg gezien, maar dat verwacht je niet tegen de Waddenkust.' Ale Havenga lacht om de opmerking van de medewerker van een handelshuis, die op een perceel pootaardappelen proefrooit. De randvoorwaarden voor hopteelt in Kloosterburen zijn misschien niet volgens het boekje. Aan de andere kant, van mais werd ooit ook gedacht dat de teelt daarvan alleen in Frankrijk mogelijk was.

Spannend is het wel, erkent Havenga. 'Ondanks dat de ranken in de luwte staan, is het cruciaal dat er in de bloeiperiode geen storm voorbijraast.'

Speciaalbier

De hopteelt is via zijn zoon Hero op het bedrijf gekomen. Naast zijn werk op de boerderij is de akkerbouwer onder andere actief bij Brouwerij Groninger. Met spelt van zijn bedrijf Landgoud worden al verschillende speciaalbiertjes gebrouwen. 'De brouwerij wil graag hop uit de regio betrekken.'

Drie hoprassen zijn tussen de aalbessenstruiken geplant. Door middel van touwen worden de stengels tot 5,25 meter begeleid. 'De klimplant groeit in het voorjaar de lengte van de temperatuur. Is het 20 graden, dan groeit die 20 centimeter. Als de hop rijp is, snijden we de stengels af en plukken we de bellen. Binnen 24 uur gaat de oogst voor de droogwand.'

Mosterd

Mosterd teelt Havenga al langer, puur voor het zaad. 'Met zwarte mosterd heb ik de boot altijd afgehouden. Nadeel is dat als de zaadjes voortijdig uitvallen, je een leven lang onkruid hebt.' De vraag naar deze mosterdvariant is groot. 'Nu wordt nog veel uit Oekraïne en Canada geïmporteerd. Na lang aandringen heb ik ingestemd met een pilot. Een voormalige akkerrand is hiervoor ingezaaid.'

Abraham's Mosterdmakerij in Eenrum en Marne Mosterd in Groningen nemen het zaad van Havenga en akkerbouwbedrijf Edens in Nieuw Beerta af. 'Met financiële steun van provincie en gemeente dekken we risico in. Dit geeft ons de kans om extra aandacht te besteden aan onkruidbestrijding. Kan dit mechanisch of moet dit handmatig?'

Proefras

De teelt van gele mosterdteelt bevalt Havenga goed. Hij is daarom hoopvol over de bruine en zwarte variant. 'Ik verwacht wel dat het proefras van de zwarte mosterd niet zo goed bij onze omstandigheden past. De bodemdekking blijft achter.'

Tegenvaller is ook een mysterieuze rups, die zelfs de voorlichtingsinstanties voor een raadsel stelt. 'Dat is het risico van biologische teelt. Vorig jaar hebben we deze rups ook gezien, dus het is niet specifiek een probleem voor zwarte mosterd.'

Doorschuiven

Landgoud telt ruim 40 hectare. Voor de biologische een-op-zesteelt is er een diversiteit aan gewassen. Pootaardappelen, winterpeen, spelt, mosterdzaad, tarwe en bessen zijn de belangrijkste. Ale en Fenna Havenga managen steeds meer en schuiven taken door naar hun zoon Hero en dochter Ine. Zij staan volledig achter de strategie.

Met nicheproducten als aalbessenwijn, mosterd, speltmeel, -bloem, -pasta en -bier speelt de familie in op de belangstelling voor biologische producten. 'Bijzondere gewassen telen, die niet in bulk het erf af gaan', luidt het motto. 'Eigenlijk zijn we een beetje oligopolist in Groningen.'

Selectief

Havenga wil de directe link houden met de consument, die bewust kiest voor een betrouwbaar en eerlijk product. Daarom is hij selectief met afzetadressen. 'Niet een zo laag mogelijk prijs, maar kwaliteit en beleving van ons product uitdragen. Hoe je deze mensen vindt? Daar moet je veel tijd in steken. Als een restaurant, winkel of delicatessenzaak afvalt, moeten we zelf een nieuw adres zoeken.'

Promotie loopt deels via Waddengoud, de koepel van streekproducenten langs de Waddenkust. Ook heeft Landgoud zich bij Streekboer aangesloten. 'Mensen bestellen daar producten, die wij naar het afhaalpunt brengen.'

Molens

De Oberkulmer Rotkorn-spelt gaat voor een deel via korenmolen Joeswert in Feerwerd naar Bakkerij Peters in Leens, die 100 procent speltproducten kan bakken. Ook wordt bij molens De Wetsinger in Klein Wetsinge en 't Lam in Woudsend gemalen voor pastabloem. 'Oberkulmer Rotkorn bevat geen tarwe-DNA zoals veel andere gekruiste soorten. De lagere opbrengst is nadelig. Met een iets hogere prijs voor eindproducten creëren we hogere marge.'

Havenga is overtuigd dat het bedrijf toekomstperspectief heeft. 'Je moet er wel bovenop zitten. Dit jaar lijkt prima, maar in 2016 was de schimmel- en onkruiddruk enorm hoog. Regen sloeg het land dicht, waardoor mechanische onkruidbestrijding vrijwel onmogelijk was. Omdat je geen chemische middelen achter de hand hebt, moet je land en bodemleven koesteren.'