Veldleeuwerikteler niet bang voor fouten

Veldleeuweriktelers zijn ondernemers die werken voor de lange termijn. Zij maken bewuste keuzes op basis van de open kennisuitwisseling met collega's. Ook zijn de deelnemers aan de systematiek van Veldleeuwerik in de regel niet bang om van fouten te leren.

Dit is volgens directeur Gijs Kuneman van CLM Onderzoek en Advies het profiel van de Veldleeuwerikteler zoals de teler zichzelf omschrijft. Om vast te stellen wat de impact is van vijftien jaar werken volgens de duurzaamheidsprincipes van Veldleeuwerik, heeft de stichting een onderzoek laten uitvoeren door CLM. Vorige week op het congres van Veldleeuwerik in Zeewolde presenteerde Kuneman de resultaten.

Interviews

Voor het onderzoek heeft CLM de duurzaamheidsplannen van Veldleeuweriktelers van enkele jaren be-studeerd. Verder zijn interviews afgenomen met deelnemende telers en experts van Veldleeuwerik over de werkwijze.

Vervolgens heeft CLM de bevindingen vanuit Veldleeuwerik afgezet tegen de trends in de akkerbouw van afgelopen vijftien jaar op basis van literatuurstudie en ook weer interviews met akkerbouwspecialisten.

Bodem

Niet geheel verrassend concludeert CLM dat bij Veldleeuwerik de bodem het belangrijkste gespreksonderwerp is. Verder zijn de meeste duurzaamheidsmaatregelen gericht op bodemvruchtbaarheid en daarna op gewasbescherming.

Ook stelt CLM vast dat gaandeweg de deelname aan Veldleeuwerik telers elk jaar meer maatregelen nemen om de duurzaamheid te verbeteren.

Bouwplannen intensiever

Algemene trends in de akkerbouwsector van de afgelopen vijftien jaar zijn volgens CLM de gestegen fysieke gewasopbrengsten. Verder zijn bouwplannen geleidelijk intensiever geworden, blijft het organischestofgehalte in de bodem gemiddeld op peil en zijn de kosten voor bemesting gedaald vooral omdat de basis steeds meer organische mest is.

In zijn presentatie stelt Kuneman dat Veldleeuweriktelers zich onderscheiden, doordat ze naast lagere bemestingskosten minder betalen voor gewasbescherming op hun bedrijf. Hij baseert zich hierbij vooral op gesprekken met deskundigen en heeft nog geen concrete cijfers. 'Daarvoor is aanvullend en diepgaander onderzoek nodig.'

Rooivruchten

Op bedrijven die werken volgens de principes van Veldleeuwerik, blijft het aandeel van rooivruchten stabiel. Verder is er op de percelen sprake van een licht stijgend organischestofgehalte.

Veldleeuweriktelers zijn vaak versnellers en voorlopers, constateert Kuneman. Als voorbeelden geeft hij onder meer plaatsspecifiek bemesten, bemesten in het voorjaar en de teelt van groenbemesters. 'Maar ook op het gebied van gewasbescherming stimuleert Veldleeuwerik ontwikkelingen zoals het invoeren van driftarme spuittechnieken en maatregelen om erfemissie te beperken.'

Energiekosten

Ten opzichte van de gemiddelde akkerbouwer zijn ook de energiekosten van Veldleeuweriktelers la-ger, blijkt uit het CLM-onderzoek. Energie is een duurzaamheidsindicator binnen de systematiek waarop de deelnemers gericht maatregelen nemen. Voorbeelden zijn het gebruik van energiezuinige ventilatoren en het verminderen van werkgangen tijdens de teelt.

Ook heeft de helft van de telers bij Veldleeuwerik zonnepanelen aangebracht op de bedrijfsgebouwen voor eigen energieproductie. Op het gemiddelde akkerbouwbedrijf is dit slechts 2 procent.

Onkruidbestrijding

Een ander concreet resultaat dat Kuneman in het kader van geïntegreerde gewasbescherming kan laten zien, heeft betrekking op me- chanische onkruidbestrijding. Uit een eerdere inventarisatie blijkt dat in 2012 op 25 procent van het akkerbouwareaal onkruid op een mechanische wijze werd verwijderd. Bij Veldleeuweriktelers was dat in 2016 op 58,7 procent van het areaal.

Een opvallend verschil ten opzichte van de algemene trend in de akkerbouw is de strategie bij Veldleeuwerik ten aanzien van beregening. In het algemeen is het areaal beregende gewassen de afgelopen jaren sterk toegenomen en maken akkerbouwers meer gebruik van beregeningsplanners. Veldleeuweriktelers beregenen niet of nauwelijks en als het wel gebeurt, dan is het om de kieming van gewassen te ondersteunen.

Systematische aanpak

Een kenmerk van Veldleeuwerik is volgens de directeur van CLM Onderzoek en Advies de systematische aanpak van kennisdeling. 'Dankzij de voorbeeldwerking bij de telersgroepen worden veranderingen in de bedrijfsvoering gemakkelijker doorgevoerd', concludeert hij.

Waar gangbare akkerbouwers volgens CLM afhankelijker zijn van teeltadviseurs, vergaren Veldleeuweriktelers veel kennis bij hun collega's of bij overige partners bij Veldleeuwerik. Kuneman: 'Veelal is hun kennisnetwerk groter en het kennisniveau hoger.'