TTIP zit in een potdichte vrieskist

De Europese Unie en de VS onderhandelen al vier jaar over het Transatlantic Trade & Investment Partnership (TTIP). Vorige herfst, in de nadagen van president Barack Obama, liepen de gesprekken weer eens een keer vast. Meningsverschillen over het ICS-systeem voor investeringsbescherming en over toegang van Europese baggeraars tot de Amerikaanse markt waren deze keer vooral de oorzaak.

Nu is Donald Trump 'America first' de baas in de VS. Die zette direct na zijn inauguratie een streep door het handelsakkoord met landen rond de Stille Oceaan, het Trans Pacific Partnership (TPP). Hervatting van de gesprekken is nu niet aan de orde, al wordt daar in Amerikaanse landbouwkringen wel sterk op aangedrongen.

Sleutel kwijt

Minister Lilianne Ploumen (Buitenlandse Handel) vertoonde steeds een onverwoestbaar optimisme over TTIP. Nu concludeert ze dat de onderhandelingen 'in de vrieskist liggen. Die staat in een kelder en ik weet niet waar de sleutel van die kelder is.' Ofwel: zij ziet er ook even geen gat meer in.

De sterk toegenomen maatschappelijke kritiek maakt de situatie niet eenvoudiger. Ploumen probeert wel, net als andere Europese ministers, daar wat mee te doen. De onderhandelingen verlopen transparanter. Nederland kent een Breed Handelsberaad waarin de overheid praat met een brede coalitie van belanghebbenden, van Greenpeace tot LTO Nederland. En er is meer oog voor mogelijke 'verliezers', zoals deelgroepen binnen de agrarische sector.

Stemmingswisseling

Toch wijst nog niets op een drastische stemmingswisseling. Zo sprak deze week bijna de helft van de Tweede Kamer uit dat definitief gestopt moet worden met de gesprekken tussen Brussel en Washington. De weerstand komt uit alle politieke richtingen, van SP tot PVV en van Ploumen's eigen PvdA tot de regeringskandidaten GroenLinks en ChristenUnie.

Het gesternte voor een akkoord tussen de twee economische grootmachten is ongunstig. Een periode van meer politieke rust, zowel in Europa als in de VS, is nodig om daar verandering in te brengen.