Groen ontsmetten is serieuze optie

Omdat chemische grondontsmetting onder een vergrootglas ligt, komt er meer aandacht voor biologische alternatieven. Ontsmetting door de bodem zuurstofloos te maken, is effectief. Inundatie is hiervan het bekendste voorbeeld, maar is bewerkelijk en tijdrovend. Daarom wordt gezocht naar andere opties.

Een methode die al enige tijd wordt toegepast, is het inwerken van grote hoeveelheden organisch materiaal en daarna afsluiten van de bodem met folie. De rotting van het organisch materiaal, meestal gras, maakt de bodem zuurstofloos. Dit geeft vaak goede resultaten, zeker op lichte gronden.

Variatie in samenstelling

'Het probleem is dat de resultaten soms ook minder zijn. Dit komt vermoedelijk door variatie in de samenstelling van het organisch materiaal', zegt onderzoeker Johnny Visser van Wageningen Plant Research. 'Bij grondontsmetting is bedrijfszekerheid belangrijk. Daarom zoeken we naar producten met een stabielere werking.'

Visser en zijn collega's kwamen in contact met Thatchtec in Wageningen. Dit bedrijf ontwikkelde samen met WUR een methode waarbij een reststroomproduct in de bodem wordt gebracht die daarna hermetisch wordt afgesloten met folie. Het product, Herbie genaamd, is eiwitrijk en goed afbreekbaar.

Snel zuurstofloos

De afbraak maakt de bodem binnen een dag zuurstofloos. Daarna gaat de afbraak verder onder anaerobe omstandigheden. Bij dit proces komen allerlei stoffen vrij (vetzuren, methaan, zwavelwaterstof et cetera) waar ziekteverwekkers gevoelig voor zijn. De methode die door het leven gaat als 'bodem resetten' is tot nu toe vooral toegepast in kasteelten, aardbeien en asperges.

Na oriënterende veldproeven in 2014 heeft WUR samen met Agrifirm en Eurofins het initiatief genomen om de methode ook akkerbouwmatig te testen. Doel was om voor aardappelcystenaaltjes (AM), Meloidogyne aaltjes, stengelaaltjes, verticillium en knolcyperus te onderzoeken of de methode effectief is en of het goedkoper en sneller kan.

Mestinjecteur

Bij de standaardmethode voor buitentoepassing wordt met een mestinjecteur 80 ton vloeibare Herbie per hectare ingewerkt die vier tot zes weken afgesloten moet liggen bij temperaturen boven de 16 graden. Het afdichten gebeurt met een speciale folielegger. Standaard kost bodem resetten 11.000 euro per hectare.

Na succesvolle emmerproeven zijn in 2016 enkele varianten onderzocht op proefvelden in Vredepeel (chitwoodi, AM en verticillium) en bij 't Kompas (knolcyperus en stengelaaltjes). Voor de aaltjes zijn drie doseringen onderzocht (40, 80 en 160 ton Herbie per hectare) in combinatie met drie tot zes weken afdichting.

Uitkomsten

De uitkomsten zijn positief. 'Natte grondontsmetting geeft 80 tot 90 procent doding', stelt Visser. 'Bij alle onderzochte combinaties van doseringen en tijdsduur werkt bodem resetten beter.'

M.chitwoodi was bij de standaarddosering en -tijdsduur niet meer detecteerbaar. Bij verlaagde doseringen werd nog wel sporadisch een aaltje aangetroffen. Op de AM-proefveldjes bleek dat zowel de dosering als de tijdsduur van afdichting omlaag kan met behoud van resultaat.

Bij de stengelaaltjes werd 99 procent doding bereikt. Voor verticillium en knolcyperus is alleen de standaardtoepassing getoetst. Het resultaat was meer dan 99 procent doding.

7.000 euro

Visser: 'Omdat de dosering in bepaalde gevallen omlaag kan en de prijs van Herbie bij hogere volumes waarschijnlijk zal dalen, verwacht ik dat bodem resetten op termijn onder de 7.000 euro per hectare kan uitkomen.'

In de toekomst wil de onderzoeker graag de duurwerking van bodem resetten verder testen. Het is namelijk niet bekend hoe snel het bodemleven zich herstelt en hoe snel een eventuele restbesmetting zich weer opbouwt. Ook zou hij veldexperimenten willen doen met een coating die het folieleggen kan vervangen.'Hiervoor zijn we nog op zoek naar financiering', besluit Visser.