Nieuwe boerderij met oog voor verleden

Op 5 juli 2015 trof een blikseminslag het biologische vollegrondsgroentebedrijf BakkerBio van de familie Bakker in het Friese Munnekezijl. De honderd jaar oude boerderij met twee schuren en het woonhuis gingen volledig verloren. Na een periode van voorbereiding gingen in maart 2016 de heipalen de grond in. Sinds september vorig jaar is een dubbele schuur in gebruik.

De schuur heeft een lengte van 40 meter en een totale breedte van 50 meter. Een plat dak verbindt de twee schuren met elkaar. De indeling is een afspiegeling van het 80 hectare grote biologische bedrijf met onder andere 30 hectare bloemkool (ook op gehuurd land), 12 hectare aardappelen, 8 hectare knolselderij, 4 hectare peen, grasklaver, bonen en pompoen.

Koelcellen

In de schuur rechts staan twee kleine koelcellen om groente kort te kunnen bewaren. Achter deze koelcellen is een verwerkingsruimte. Achterin rechts staat een koelcel voor 500 kisten. Tussen deze grote koelcel en de twee kleine is een open ruimte voor de opslag van leeg fust voor bloemkool en knolselderij.

Achter in de schuur links staan twee koelcellen met elk ruimte voor 240 kisten. 'De rijen kisten in de koelcellen zijn relatief kort. Daar hebben we voor gekozen om te voorkomen dat we steeds kisten moeten verplaatsen om bij een bepaald product te kunnen komen. Per product gaat het om relatief weinig kisten', legt Jan Willem Bakker (41) uit.

Sorteerruimte

Voor in de schuur links is de sorteerruimte. 'In de oude situatie sorteerden we het pootgoed bij de buurman, SPNA-proefboerderij Kollumerwaard. Nu hebben we daar in de nieuwbouw ruimte voor gecreëerd', zegt Bakker. 'Een andere wijziging is dat we zijn overgeschakeld van eigen pootgoed in kiembakken naar Joppe-zakken.'

Door de nieuwbouw is de beschikbare ruimte toegenomen van 1.600 naar 2.000 vierkante meter. De nieuwe schuur voldoet aan de verwachtingen. 'Als ik dan toch een minpuntje moet noemen: de ruimte voor de opslag van werktuigen valt wat tegen', geeft de ondernemer toe. 'Een schuur is nooit groot genoeg.'

Hectische periode

De biologische teler op de grens van Groningen en Friesland heeft de periode na de brand als hectisch ervaren. Het zorgde voor stress en slapeloze nachten. 'Opeens moesten we nadenken over nieuwbouw, terwijl we hier nog maar tien jaar zaten. We hadden de gebouwen en de woning net opgeknapt.'

Omdat in een kort tijdsbestek nieuwbouwplannen op papier moesten komen, hebben Bakker en zijn vrouw Jacquelien de hulp ingeroepen van een architect van Rombou en de technische specialisatie van Agrofocus. 'In een normale situatie hadden we meer zelf gedaan qua vergunningen en dergelijke. Nu was dit de juiste insteek.'

Veelvoorkomende bouwstijl

Bij het ontwerp voor de nieuwbouw werd teruggegrepen naar de oude situatie met twee schuren naast elkaar. Dit is een veelvoorkomende bouwstijl in Groningen. 'Als je met iets geheel nieuws begint, moet je niet proberen om een oude schuur na te bouwen. De nieuwe schuur past goed in de omgeving, maar het is geen retroschuur.'

De nieuwbouw lijkt veel op twee nieuwe schuren met dubbele kap die onlangs zijn gebouwd in Leens en Usquert. Die in Usquert is ook getekend door Rombou. 'We hadden gelijk een goede klik met Rombou. Ze zijn bekend met de agrarische sector, ze weten hoe een aardappelkist eruitziet', zegt Bakker.

Tevreden

De nieuwe boerderij is gebouwd door Notebomers Bouwgroep in Lutjegast. De teler is tevreden over het verloop van de nieuwbouw en het eindresultaat. 'Maar het blijft maar een gebouw, een omhulsel waar je niets mee verdient. Het is een kostenpost.'

Volgens Bakker is een boerderij vooral grond. 'Daar begint het mee en daar eindigt het mee. De grond is het middel van ons bestaan en dat vergeten we wel eens. We zien gelukkig wel dat akkerbouwers en tuinders steeds meer aandacht hebben voor de kwaliteit van de bodem.'

Aandacht voor grond

De familie Bakker werkt sinds 2000 biologisch. In 2007 is daar de tweede locatie met de huidige nieuwbouw bijgekomen. In de loop der jaren besteedt zij steeds meer aandacht aan de grond. Zo is de familie in 2008 gestopt met ploegen en werkt zij sinds 2012 met vaste rijpaden. Daarnaast gebruiken de biologische telers alleen vaste mest en zaaien ze veel groenbemesters.

'In 2000 hadden we niet voor ogen waar we nu staan. Het is zo gegroeid. Het bodemleven is nu het speerpunt op ons bedrijf. We telen planten, maar zijn veehouder van bodemleven. We moeten ze huisvesten en voeden. Met veel bodemleven heb je minder minerale stikstof in de grond nodig en minder uitspoeling.'

Open dag

Familie Bakker en de bedrijven die een rol hebben gespeeld bij de realisatie van de nieuwbouw houden op vrijdag 17 maart van 15 tot 20 uur een open dag. Het adres is Nittersweg 1 in Munnekezijl. In de schuur zijn inpandige losse koelcellen gebouwd voor pootaardappelen, knolselderij en bloemkool. In deze cellen wordt gebruikgemaakt van een duurzame propaan/CO2-installatie voor de koeling.