Hoogleraar wil dat we bij kleinste winkel kopen

Dat stelde Klaas van Egmond, hoogleraar Geowetenschappen aan de Universiteit van Utrecht op de startavond van 'It's the food, my friend', een jaarlijkse debatserie in de Rode Hoed in Amsterdam.

Nu maken banken ook geld: iedere keer als er een lening verstrekt wordt. Volgens Van Egmond is er na de financiële crisis van 2008 veel geld vrijgekomen. Daarmee wordt gespeculeerd in landbouwgrond. Hierdoor komt voedselsoevereiniteit onder druk te staan.

Jagen

De hoogleraar vindt landbouwgrond een collectief goed, dat niet aan de markt moet worden overgelaten. 'Ook Nederland investeert in landbouwgrond, zoals in Ethiopië en Oekraïne. Dit leidt tot spanningen. We jagen mensen van hun land.'

Het Europese landbouwbeleid (GLB) moet volgens Van Egmond 'deconcentreren' en zich richten op kleine boeren: 'In Roemenië gaat 50 procent van het GLB-geld maar naar 1 procent van de boeren.' Van Egmond is kritisch over de Europese Unie: 'Het is teveel economisch denken.'

Rol consument

De consolidatie in de voedselketen is ver voortgeschreden, met een handvol bedrijven die de dienst uitmaken. Van Egmond noemde Cargill, Bunge, ADM en Dreyfus. 'Paul Polman (Unilever) liet het overnamebod van Kraft Heinz lekken om zo de publieke opinie te mobiliseren.'

Uit de volgepakte Rode Hoed kwam de vraag wat de rol van de consument nog meer is. Van Egmond: 'De sterreclame bombardeert ons met verkeerde waarden, zoals: Ik Ben Mijn Auto. Het beste wat je kan doen is: ga boodschappen doen bij de kleinste winkel.'

Boekhouden

Triodosbankier Peter Blom sprak na Van Egmond over 'true costing' en 'true pricing' als nieuwe standaard voor boekhouden. Hier werkt hij aan in samenwerking met groothandel Eosta. Hij wil dat de maatschappelijke en milieu-waarden van investeringen zichtbaar worden. 'Niet alles hoeft in geld te hoeven worden uitgedrukt.'

Op de vraag of Triodos ook gangbare, duurzame landbouwbedrijven zou kunnen financieren, reageerde Blom voorzichtig positief. 'Maar dat kost wel geld, want nu kan ik vertrouwen op het SKAL-certificaat.'

Zonder banken

Geert van der Veer van de Stichting Herenboeren Nederland gaf de zaal een voorbeeld van werken zonder banken. Op een pachtbedrijf in Boxtel van 24 hectare hebben 200 burgers ieder 2000 euro ingelegd. Zij verplichten zich ook om drie jaar lang producten af te nemen tegen 37,50 euro per maand.

Betekent wel met het seizoen mee-eten. Het streven is om tientallen van dergelijke coöperatieve bedrijven in het hele land te krijgen. Een voordeel volgens Van der Veer: 'Ik heb het labeltje SKAL niet nodig, want mijn klanten weten hoe ik produceer.'