'Landbouw geeft antwoord op klimaatproblematiek'

Dat stelt de vooraanstaande Australische bodemdeskundige Graeme Sait. 'De landbouw geeft met een vitale bodem en een vitaal gewas het antwoord op de wereldwijde klimaatproblematiek.'

Een zaal vol agrariërs en andere geïnteresseerden hangt aan de lippen van Sait. Op uitnodiging van Agrowin uit Winterswijk, Johan Schuitema uit Mussel en Mulder Agro uit Kollumerzwaag geeft hij een college over bodemgezondheid in Zuidbroek. Bijscholing is hard nodig, vindt de bodemspecialist. Hij houdt de landbouw een spiegel voor. 'We leven en werken met organische materialen, maar weten niet hoe de natuur in elkaar steekt.'

Sait is oprichter van het Australische Nutri-Tech Solutions (NTS). Het bedrijf is vooraanstaand op het gebied van levensvatbare en winstgevende alternatieven voor de chemische landbouw. Als promotor van het gedachtegoed van betere plantgezondheid en voedingsgezondheid op basis van meer humus en bodemleven gaat Sait de hele wereld over.

Farming for the Future

Onder het mom van 'Farming for the Future' traint en inspireert de bodemdeskundige Woolworths-telers in Zuid-Afrika, het Vietnamese landbouwbedrijf Loc Troi Group dat verantwoordelijk is voor meer dan 30 procent van de voedselproductie in het land, de miljardairs en wetenschappers van The Nature Conservancy, actiegroep Kiss The Ground, farmmanagers van het Amerikaanse bessenbedrijf Driscoll's en groente- en fruitproducent Dole.

Er is een schatting dat 1 procent toename in organische stof van alleen het agrarische bouwland in de Verenigde Staten 4,5 miljard ton CO2 uit de atmosfeer haalt en teruggeeft aan de bodem. 'Het is dus aantoonbaar dat agrariërs alleen in staat zijn om de planeet te redden. We can actually save the day', geeft Sait als boodschap mee.

Cruciale factor

Het verlies van organisch koolstof in de bodem is volgens de bodemspecialist een cruciale factor. Als de trend zich doorzet, verslechtert het herstellend vermogen van de bodem. 'Nieuw onderzoek laat zien dat er dan binnen zestig jaar geen vruchtbare toplaag meer over is. Humus is de stabiliserende lijm in de bodem, die ervoor zorgt dat zandstormen en overstromingen ons niet beroven van de dunne vrucht- en kostbare laag.'

Sait somt de voordelen van humus op: 'In de eerste plaats droogteresistentie en waterabsorptie. Humus houdt 80 tot 90 procent van zijn gewicht in water vast. Organische koolstof kan bovendien de negatieve gevolgen van de pH-extremen, die een diepgaand effect op de beschikbaarheid van nutriënten hebben, neutraliseren. Daarnaast houdt humus mineralen vast, zodat ze niet uitspoelen.'

Andere voordelen zijn het ontgiften van de bodem, de opname van mineralen in de wortelzone, het stimuleren van de plantengroei, het beschikbaar maken van minerale meststoffen en het reduceren van schade door zilt. 'Humus doet dus meer dan het omkeren van klimaatverandering. Het bepaalt ook de rendabiliteit van ondernemingen.'

Strategie

Omdat organische stof bijdraagt aan een betere bodemstructuur, is een strategie nodig om humus op te bouwen. 'Voeg bij elke meststof een koolstofbron toe. Gebruik celluloseverterende schimmels. Verminder grondbewerkingen of pas het aan. Composteer en gebruik dat om de bodem te voeden.'

Sait schetst het ideale plaatje: 'Uiteindelijk willen we het bodemleven voeden en beschermen. We streven naar het verhogen van het organischestofgehalte. We omarmen groenbemesters, vanggewassen en gewasresten.'

Stikstofgebruik

Het stikstofgebruik in de landbouw is volgens de bodemdeskundige stuitend. In zijn ogen is dit het meest misbruikte mineraal en begrijpt de sector over het algemeen niet hoe het moet worden ingezet. 'We schieten onszelf in de voeten als we niet meer met de natuur gaan samenwerken.'

Stikstof is het meest benodigde nutriënt voor de groei van de plant. Als het niet goed gaat, gooien agrariërs er vaak meer op. 'Maar een overmaat aan stikstof verbrandt organische stof en draagt bij aan de opwarming van de aarde. Het bevordert bovendien ziekten en plagen. Leer ook insecten begrijpen, want die zoeken een gezonde plant niet uit. Hij is een afvalverzamelaar, die rommel op moet ruimen.'

Zwakke wortels

Uit onderzoeken blijkt dat de helft van de aangebrachte stikstof verlies is. 'Het opbrengstpotentieel wordt voor de meeste gewassen al bepaald in de vegetatieve periode. Een overmaat aan stikstof zorgt voor zwakke wortels. Dat komt de opbrengst en kwaliteit niet ten goede.'

Een overmaat aan stikstof zorgt er ook voor dat kalium en calcium gebrekkig zijn in het plant. 'En juist hier moet je het mee verdienen.' Sait raadt boeren aan om in ieder geval één keer per week het niveau van kalium in het gewas te testen. 'Mineralenmanagement gaat om doseren wat en wanneer het nodig is. Voeding is de sleutel voor het tegengaan van ziekten en plagen, en een betere productiviteit.'