Industrie vraagt begrip pootgoedsector

Mensen in de pootgoedsector die commentaar hebben op het aanpassen van de normen voor groeischeuren, hebben het algemeen belang van de aardappeltelend Nederland niet goed in beeld. Dat vindt Tom van der Meer. 'Als we in de aardappelketen niet meer voor elkaar overhebben, dan is er iets goed mis.'

Van der Meer windt er geen doekjes om, bleek afgelopen dinsdag tijdens de Landelijke Pootaardappeldag in Emmeloord. Hij was uitgenodigd om zijn mening te geven over de verhoudingen in de aardappelketen.

In het dagelijks leven is Van der Meer bij fritesfabrikant Lamb Weston/Meijer verantwoordelijk voor de inkoop van pootgoed. Bij de Vavi is hij voorzitter van de grondstoffencommissie. Voor de eigen fritesfabrieken in Nederland koopt Lamb Weston/Meijer op jaarbasis 50.000 ton pootgoed van zo'n tien verschillende rassen.

'Als verwerkende industrie kopen wij ruim 30 procent van het Nederlandse pootgoed. Daarmee zijn we een grote afnemer', constateert Van der Meer. 'Als er iets gebeurt met de export naar Rusland of Algerije, doet iedereen zijn best om alle plooien glad te strijken. Maar waarom krijgen wij niet zo'n behandeling?'

Drie jaar vooruit

In Emmeloord legde Van der Meer uit aan de pootgoedtelers waarom de beschikbaarheid van genoeg pootgoed zo belangrijk is. 'Met grote afnemers sluiten wij leveringscontracten af van soms tot wel drie jaar vooruit. Voorwaarde is dat we kunnen aantonen dat voldoende pootgoed is aangekocht voor de gecontracteerde volumes.'

Van der Meer rekent voor dat vorig jaar op 13.000 hectare pootgoed is geteeld voor de fritesindustrie. Dat had zo'n 430.000 ton pootaardappelen moeten opleveren. 'Maar de oogst viel 8 tot 10 procent tegen, ofwel 40.000 ton. En door de groeischeuren raken we nog eens 20.000 ton pootgoed kwijt. We missen dus 60.000 ton uitgangsmate-riaal voor fritesrassen.'

Gebruik van andere rassen is geen optie, stelt Van der Meer. 'Van Eigenheimers kunnen we nu eenmaal geen frites bakken. Ook willen we alleen legaal pootgoed gebruiken. Verruimen van de norm van het beschikbare pootgoed kan dan nog enigszins helpen.'

Zelfs met verruimen van de norm voor goedgekeurd pootgoed is het volgens Van der Meer voor Lamb Weston/Meijer dit jaar nog nodig om zo'n 35 procent van de pootaardappelen te laten snijden. 'Dat aandeel is groter dan normaal. Zo moeten we zorgen dat we dit voorjaar voldoende en betaalbaar pootgoed kunnen uitleveren.'

Discussie door NAK

Op de eerste telersvergadering van NAK in Espel werd deze week ook uitgebreid gediscussieerd over de nieuwe normen voor groeischeuren. Daar bleek dat de pootgoedtelers verdeeld zijn over de maatregel. Tegenstanders vinden dat de versoepeling alles te maken heeft met de commerciële belangen van de fritesindustrie.

De vaste commissie van de keuringsdienst besloot vorige maand tot versoepeling van de norm voor groeischeuren van 0,5 centimeter als maximale diepte tot 1,5 centimeter. De aanpassing geldt voor klasse B en vooral voor pootgoed dat bestemd is voor consumptieteelt in Nederland. De nieuwe normen passen binnen de minimumeisen van de Europese Unie.

Versoepeling van de norm is vooral nodig omdat sprake is van een calamiteit, stelt manager buitendienst Ton Stolte van de NAK. Volgens de fritesindustrie kan de aanpassing ervoor zorgen dat tot 20.000 ton extra pootgoed beschikbaar komt. De pootgoedtelers in Espel betwijfelen dat en verwachten dat het gaat om slechts 2.000 tot 3.000 ton.

Structurele aanpassing

Om niet jaarlijks een dergelijke beslissing te hoeven nemen streeft de NAK naar een structurele aanpassing van de keuringsnormen. In Espel was geen van de pootgoed-telers voor verruiming van alle keuringsnormen, dat is inclusief de normen voor erwinia en virus, tot het Europese minimum. Ongeveer de helft ging wel akkoord met een structurele versoepeling van de normen voor cosmetische afwijkingen zoals groeischeuren, rooibeschadigingen en drukplekken.

De NAK realiseert zich dat het besluit om de normen voor groeischeuren in het afzetseizoen aan te passen niet de schoonheidsprijs verdient. 'We zijn hier niet trots op, maar uiteindelijk is het wel de beste oplossing', zegt Stolte.

Van der Meer maakt zich zorgen over de steeds grotere wig tussen pootgoed- en consumptietelers. 'Vroeger was er meer rechtstreekse handel. Nu is de afstand groter door tussenkomst van handelshuizen en fritesindustrie. Wellicht moet een ketenregisseur zorgen voor meer verbinding en een betere communicatie tussen de ketenpartijen.'