Schapen steeds meer uit hobbysfeer

'De lijn naar grotere bedrijven en professionalisering in de schapenhouderij is al een aantal jaren ingezet', zegt voorzitter Jeljer Wynia van LTO-vakgroep Schapenhouderij. Het is een ontwikkeling die in zijn ogen de kwaliteit van de sector ten goede komt.

'Een melkveehouder met schapen als neventak haalt vaak niet het onderste uit de kan. Bij een professionele schapenhouder gebeurt dat wel, om voldoende rendement te halen. Dat gebeurt met een betere slachtkwaliteit en doelbewust fokken. En het op het juiste moment afzetten van een slachtrijp dier.'

Voeding

'En poets de voeding niet uit', vult vakgroeplid Berdien van Everdingen aan. 'De kwaliteit wordt bepaald door het uitgangsmateriaal, de houderij en het vakmanschap van de schapenhouder. De voeding hoort daar ook bij, daar kun je nog veel in sturen.'

Van Everdingen was betrokken bij verschillende projecten die zich richten op de afzet van Nederlands lamsvlees. Uit onderzoek blijkt dat smaak, lokale productie en duurzaamheid de drie pijlers zijn waar de sector zich op moet richten. De vakgroep ondersteunt nog projecten die zich richten op de afzet van Nederlands lamsvlees, zoals Polderlam van schapenhouder en -handelaar Klaas van Veen uit Zuilichem, die het vlees van zelf geslachte schapen wil afzetten bij supermarkten.

Concurrentie

De Nederlandse schapensector kampt met concurrentie uit Engeland, Ierland en Schotland, vertelt Andries Kingma, sectorvoorzitter schapenhandel van Vee& Logistiek Nederland en schapenhouder. Door het goedkope pond is het lamsvlees goedkoper geworden. Bovendien zijn de bedrijven in deze landen extensiever en hebben ze een lagere kostprijs dan de Nederlandse.

Vooral de hoge grondprijs speelt de Nederlandse schapenhouderij parten en nu de melkveehouderij zelf iedere hectare hard nodig heeft, is het voor een schapenhouder moeilijk om voordelig grond te pachten, stelt Kingma. 'Wat overblijft, zijn de grote schapenbedrijven, de bedrijven die de zeedijken begrazen en bedrijven die gericht zijn op de natuur.'

ProfitSchaap

De sector heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan een kwaliteitssysteem dat de hele keten beslaat. De eerste pilot van ProfitSchaap startte in juli 2015 en stelt de handelaren in staat om een tweede verzamelslag te maken. Dat betekent dat het mogelijk is om schapen beter te sorteren en te selecteren. Dat komt weer ten goede aan de verbetering van de kwaliteit van het Nederlands lamsvlees.

De module draait in de verzamelcentra. 'We hopen dit jaar ook modules voor schapenhouders te starten en zo de ketens te sluiten', zegt Van Everdingen. 'Belangrijk is dat er voor schapenhouders een positieve beloning tegenover staat. Door afspraken te borgen in een kwaliteitssysteem kunnen we het welzijn van het dier verhogen.'

Opvolgers

Tekenend voor de schapenhouderij is de relatief hoge gemiddelde leeftijd van de schapenhouders en het lage percentage - volgens het CBS nog geen 20 procent - opvolgers. De verwachting is dat de komende jaren het aantal schapen en bedrijven verder afneemt.

'De schapenhouderij is een veerkrachtige sector', weerlegt Van Everdingen. 'Er staan veel jongeren klaar die een bedrijf willen beginnen. De investeringen zijn relatief laag, want als je de schapen jaarrond buiten hebt, hoef je nauwelijks in gebouwen te investeren.'

Financiering

In de praktijk blijkt dat het voor deze boeren soms moeilijk is financiering te krijgen door de Basel IV-regels die voor de banksector gelden. Die dreigen leningen voor bedrijven waarvoor grond het belangrijkste onderpand is, flink duurder te maken. Banken sorteren op deze regels voor, ervaart Van Everdingen. 'Juist een duurzame sector als de schapenhouderij kan hiervan de dupe worden.'

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst