Positieve stemming in zuivel houdt aan

ZuivelNL omschrijft de sfeer op de zuivelmarkt als 'een vaste markt met een positieve ondertoon'. Door tekorten aan melkvet en room maakte de boternoteringen in de afgelopen maanden flinke prijssprongen. De Nederlandse boternotering overtrof eind november het recordniveau van september 2007 van 439 euro per 100 kilo, deze week ging daar pas voor het eerst weer 3 euro vanaf.

De positieve stemming op de wereldwijde botermarkt sleurde ook de andere noteringen mee. Melkpoeder ging in november en december een forse stap omhoog. Het besluit van de Europese Commissie interventievoorraden te verkopen, zorgde aanvankelijk nog voor onzekerheid. Dat viel achteraf mee, omdat het om een kleine volume ging dat uiteindelijk boven de huidige marktprijs is verkocht.

Melkprijswatcher Willem Koops van ZuivelNL verwacht dat de positieve stemming op de zuivelmarkt nog wel enige tijd zal blijven. 'De melkprijs loopt altijd wat achter op de marktprijzen, dus die stijgt nog wel even door. Wat er na het eerste kwartaal gebeurt, blijft koffiedik kijken. Wel verwacht ik eerder een positieve dan negatieve ontwikkeling. Er is een goede vraag en landen als China doen het aardig.'

Daling melkproductie

In veel landen zwakt de melkproductie momenteel af. In Europa zijn de grootste dalingen zichtbaar in Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. De Europese melkaanvoer nam in oktober voor de vijfde maand af, waardoor de totale productievoorsprong ten opzichte van 2015 snel is teruggelopen. Ook in Zuid-Amerika, Nieuw-Zeeland en Australië is al geruime tijd sprake van een forse daling van de melkproductie.

De krimp van de Nederlandse melkaanvoer werd in november 2016 al zichtbaar. Toen lag de productie van boerderijmelk weer vrijwel gelijk met dezelfde maand een jaar eerder. Hiermee kwam een einde aan de periode van groei. Nederland heeft tot en met november 2016 8,2 procent (+1 miljard kg) meer gemolken dan in dezelfde periode van 2015. Het fosfaatreductieplan zal in de komende maanden een verder dalend effect op de Nederlandse melkproductie hebben.

In een recent marktbericht schrijft ING dat de krimp van de melkveehouderij in 2017 een negatief effect zal hebben op de Nederlandse zuivelindustrie die minder melk te verwerken krijgt. Veel Nederlandse zuivelondernemingen hebben de afgelopen jaren fors uitgebreid en nieuwbouw gepleegd. Om al die extra productiecapaciteit toch te kunnen voeden zal er melk uit het buitenland moeten komen, denkt de bank

Die import heeft wel een negatief effect op het exportsaldo van de sector. 'Voor een succesvol exportproduct als zuivel zal vanwege de fosfaatreductie rekening moeten worden gehouden met een flink lagere buitenlandse afzet. De gunstige ontwikkeling van de prijzen van onder meer zuivel- en akkerbouwproducten compenseert de lagere volumegroei enigszins', verwacht ING.

Wereldmarkt

Koops wijst op een hardnekkig misverstand over de Nederlandse melkveehouderij. 'Ik hoor vaak dat we in Nederland niet voor de wereldmarktprijs kunnen produceren, omdat we daar te duur voor zouden zijn.

'Wanneer de melkprijs van Fonterra als indicator voor de wereldmarkt wordt genomen dan liggen sinds de zomer van 2016 de Europese melkprijzen daaronder. We moeten daar dus geen vrees voor hebben. We kunnen best meekomen. Met kwalitatief goede producten kun je een goede prijs realiseren.'

Ondanks de productiedalingen eind 2016 verwacht het Amerikaanse ministerie van Landbouw in 2017 een groei van de wereldwijde melkproductie van 1,7 procent. De productie in Australië, Nieuw-Zeeland en de VS zullen dit jaar weer aantrekken. In de Europese Unie zal de productie naar verwachting met 0,3 procent toenemen tot 152,5 miljoen ton. In China wordt een echter daling van de melkproductie verwacht.