Suikerprijs schommelt hoger en heftiger

De suikerindustrie heeft zich tien jaar kunnen voorbereiden op het einde van de Europese suikermarktordening. Een crisis zoals in de melkveehouderij na de afschaffing van het melkquotum ligt niet in de verwachtingen, ook al was er de afgelopen jaren in de suikerindustrie sprake van consolidatie en een toenemende concurrentie tussen biet- en rietsuiker, maar ook tussen suikerproducenten.

Daarbij komen het wegvallen van de gegarandeerde minimumbietenprijs, productieverhoging en ongelimiteerde exportmogelijkheden.

Import rietsuiker

Wat weggestreept kan worden, is de import van 2,5 miljoen ton rietsuiker door Europa. Nu dat stopt, kan de eigen productie omhoog. Kwam de 10 procent uitbreiding in melk erbovenop, de groei in suiker gaat ten koste van import.

Een andere reden dat de suikermarkt niet hetzelfde lot als de zuivelsector zal ondergaan, is dat suiker gemakkelijker te bewaren is en dat het bietenareaal ieder jaar opnieuw is aan te passen, terwijl de melkveehouderij niet zo snel kan schakelen. Toch liggen er spanningen op de loer, want het zit er dik in dat de prijzen in Europa vanaf 2017 nog meer gaan meebewegen met de ontwikkelingen op de wereldmarkt.

Prijsspurt

Op dit moment bevinden de internationale suikernoteringen zich in een rappe prijsspurt. Witte suiker noteert op de Liffe, de derivatenbeurs in Londen, op 24 oktober 593,40 dollar per ton. De laatste keer dat dit niveau werd bereikt was medio 2012.

Voor ruwe suiker in New York geldt op 1 november een prijs van 21,57 cent per pond. In de eerste helft van oktober is het contract goed voor de hoogste prijs in vier jaar. Het komt neer op een ruime verdubbeling ten opzichte van de dip in augustus 2015. De verwachting is dat de prijs nog verder oploopt. Toch is aan de terugval in de derde week van oktober en de schuiver op 31 oktober te zien dat de markt volatieler wordt.

Investeerders

Hoofdreden voor de prijsverhoging zijn de mogelijkheden die investeerders zien, nu Brazilië minder suiker produceert en de wereldwijde vraag aantrekt. Daarnaast kampen India en Thailand met tegenvallende oogsten. In Thailand viel te weinig regen en India heeft de laatste jaren al slechte oogsten, waardoor de voorraden zienderogen slinken.

De positieve marktstemming wordt verder versterkt doordat topimporteur China ondanks een stijgende binnenlandse productie meer suiker invoert. In september bereikte de invoer met 500.000 ton de hoogste stand sinds december. Weliswaar is dat bijna een kwart minder dan een jaar geleden in dezelfde maand; daarvoor wijzen de Chinezen naar de hoge wereldprijs.

Brazilië

Tegenover de prijsopdrijvende effecten staan echter ook berichten met een minder gunstige uitwerking op de markt. Zo zorgt het vervallen van fiscale voordelen in Brazilië ervoor dat er meer rietsuiker in de suikerproductie verdwijnt dan dat wordt gebruikt voor de ethanol.

Elders in de wereld zijn er wel goede oogsten. Het ziet ernaar uit dat de Russische bietenoogst 8 procent hoger uitkomt; 5,6 miljoen ton in het seizoen 2016-2017. Dit is vooral het gevolg van het grotere areaal. Rusland zou dit jaar 1 miljoen ton meer suiker produceren dan het land zelf nodig heeft en kan daarom voor het eerst in de geschiedenis suiker exporteren.

Europa

Duidelijk is inmiddels dat ook Europa een bovengemiddelde bietenoogst binnenrijdt. Hoewel België (-8 procent), Nederland (-1,7 procent) en Denemarken (-4 procent) minder tonnen van een hectare oogsten dan vorig jaar, produceren de overige landen in de 28 EU-landen juist meer. Uitschieters zijn Oostenrijk (+23,1 procent), Tsjechië (+11,4 procent), Finland (+16 procent), Kroatië (+15,7 procent), Hongarije (+19,9 procent) en Slowakije (+16,6 procent).

Al met al betekent het dat de productie voorlopig nog wel even achterblijft bij de consumptie, want deze zal jaarlijks met 2 procent toenemen; in het bijzonder in de opkomende landen, want Europa en de Verenigde Staten blijven nagenoeg stabiel.

Suikerconsumptie

Het Amerikaanse ministerie van Landbouw berekende dat de wereldwijde suikerconsumptie in 2009 een krappe 155 miljoen ton bedroeg. Dat cijfer steeg dit jaar door tot ruim 170 miljoen ton. Deze ontwikkelingen leiden ertoe dat de opgebouwde suikervoorraden van de afgelopen jaren in fors tempo afnemen. Volgens sommige analisten vallen de voorraden terug naar historisch lage niveaus.

De International Sugar Organization gaat uit van een tekort van ruim 7 miljoen ton, terwijl eerder nog werd gedacht aan een tekort van ruim 5,7 miljoen ton. Dat wetende is het niet verrassend dat de prijs stijgt.

EU netto-exporteur

Voor de EU houdt het in dat het blok na 2017 een netto-exporteur van suiker zal worden zonder enige financiële ondersteuning. In 2017-2018 moet meer dan 2 miljoen ton witte suiker met gemak haalbaar zijn. Sommigen noemen een volume van 5 miljoen ton, maar dat is alleen mogelijk als de suikerprijzen in de EU lager zijn dan buiten de EU. Momenteel is dat het geval; de prijzen op de wereldmarkt liggen hoger dan op de EU-markt.

Dat maakt het aantrekkelijk voor Europese producenten om suiker te exporteren wat op zijn beurt een krappere voorraadsituatie in de hand kan werken, zo schetste Rabobank onlangs. De beschikbaarheid levert in de 'beetbelt' - Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Benelux, Duitsland en Polen - geen problemen op, maar wel in andere landen van de EU.

Te rooskleurig beeld

Bovendien krijgen de tekortlanden in dat geval te maken met significant hogere prijzen. Rabobank waarschuwt Europese kopers voor hogere prijzen als gevolg van de krappere voorraden in het blok. Ten onrechte hebben zij een te rooskleurig beeld van standaard lage prijzen na de hervorming in 2017.

Clarisse van der Woude