Boeren spreken overal dezelfde taal

Afgelopen jaar mocht ik voor Agriterra op missie naar Vietnam. Het was voor mij de tweede keer dat ik werd uitgenodigd om als coöperatiebestuurder uit Nederland deel uit te maken van een team om een coöperatie in het buitenland te helpen bij haar ontwikkeling.

Na het afsluiten van de missie heb ik nog vaak nagedacht wat nu de succesfactor van Agriterra is. Het zijn er ongetwijfeld meerdere, echter een ervan moet toch wel zijn dat boeren over de hele wereld dezelfde taal spreken.

Niet fysiek

Natuurlijk bedoel ik daarmee niet fysiek dezelfde taal, ik ken immers geen Vietnamees en ik heb ook geen Vietnamese boer ontmoet die Engels, laat staan Nederlands sprak. Ook het Spaans, de voertaal in Peru waar ik voor mijn eerste missie naartoe mocht, ben ik niet machtig. Toch spreek je dezelfde taal.

Het is de taal van het land, het is de taal van de dieren waarmee je werkt, het is het begrip voor de invloed van marktprijzen op je inkomen en nog veel meer factoren waar je als boer mee te maken hebt.

Verschillen

Natuurlijk zijn de verschillen immens. Mechanisering is in bijvoorbeeld Vietnam op het boerenerf nog nauwelijks doorgedrongen, de gemiddeld boer heeft minder dat 0,5 hectare land ter beschikking en het werkgebied van een coöperatie is vaak beperkt tot de lokale gemeente of tot een bepaalde streek.

De overeenkomsten zijn echter des te verbluffender. Het hebben van een bedrijfsopvolger is niet meer vanzelfsprekend. De stad lokt en veel jeugd kiest voor een baan met minder risico, een betere beloning en minder lange dagen.

Opschalen

De overblijvende boeren schalen op om de kostprijs te drukken, om investeringen uit te kunnen smeren over meer areaal of meer vee zonder daar uiteindelijk per se financieel veel beter van te worden.

Ook in Vietnam kijkt de consument mee met de boer. De rijstboerencoöperatie waar ik op bezoek was, was nadrukkelijk bezig met certificering van al haar leden in het kader van het gebruik van kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen. Lokaal was er geen enkel probleem om ongecertificeerde rijst te verkopen; iedereen kent elkaar immers.

Afstand boer-burger

In de stad is de afstand tussen boer en burger inmiddels zo groot dat de consument meer vertrouwen heeft in het certificaat dan in de naam van de producent.

Net als in Nederland bepaalt ook in Vietnam de overheid veel van de kaders waarbinnen ondernomen kan worden. Waar de lokale overheid ook bepaalt welke bedrijfsvoering in bepaalde gebieden wel of niet is toegestaan, stelt de nationale overheid paal en perk aan de hoeveelheid meststoffen, gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, gewasrotatie en noem maar op. Weer een andere instantie bepaalt of je je akkers kunt bevloeien.

Tegenprestatie

Het gaat zelfs zover dat er bepaald wordt welke maatschappelijke tegenprestatie de lokale coöperatie moet leveren om haar bestaan te kunnen continueren.

Ook de Vietnamese boer kijkt naar de buurman, omdat het gras daar altijd groener lijkt. En ook in Vietnam zijn steeds meer mensen voor hun dagelijkse voedsel afhankelijk van een steeds kleiner aantal boeren. Kortom, wij boeren spreken mondiaal dezelfde taal omdat we ons gesteld zien voor dezelfde uitdagingen.

Edwin Michielsvarkenshouder in Horst-Melderslo