Teelt wintervariant kan lucratief zijn

Limagrain heeft een eigen kweekprogramma voor winterveldbonen in Groot-Brittannië. 'Het gewas is daar aardig groot, met een areaal van zo'n 40.000 hectare', vertelt Mark de Beer, productmanager melkveehouderij bij het bedrijf. 'De bonen gaan vooral naar Egypte, waar ze worden gebruikt voor humane consumptie. De boon heeft een wat bittere, wrange smaak en is dus niet zo geschikt voor de wat zoeter aangelegde Europese smaak.'

Desalniettemin zag Limagrain kansen voor de teelt van dit eenjarige, vlinderbloemige gewas in Nederland. In de eerste plaats dankzij de verplichte vergroening van de landbouwsector in het kader van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

GLB-maatregelen

De teelt van (winter)veldbonen voldoet aan twee van de drie GLB-maatregelen: gewasdiversificatie op bouwland en de verplichting 5 procent van het bouwland in te richten als ecologisch aandachtsgebied (Ecological Focus Area, EFA). In deze EFA's is teelt van eiwitrijke gewassen zoals luzerne, rode klaver, lupine, vlas, hennep maar ook veldbonen toegestaan, met een bijbehorende weegfactor van 0,7.

In de tweede plaats zijn winterveldbonen - vooral dankzij de hoge eiwitopbrengst van 25 tot 32 procent - zeer geschikt voor de rundvee-, pluimvee- en varkenshouderij. Die sectoren kunnen de bonen gebruiken als (kracht)voervervangers. Bijkomend voordeel is dat de eiwitprijs vrij hoog is, ondanks een lichte daling de laatste maanden.

'We zagen kansen in Nederland, waar we de zomervariant al wat langer kennen', vertelt De Beer. 'Vorig teeltjaar zijn we begonnen met twee pioniers: Pieter van der Burg, akkerbouwer en pluimveehouder in Oostwold, en Joris Buijs, melkveehouder in Etten-Leur. Inmiddels zijn zo'n 25 telers op zo'n 200 hectare actief, veelal voor de eigen eiwitteelt.'

Diep zaaien

Winterveldbonen kennen een relatief kort teeltseizoen. Het zaaien geschiedt grofweg half oktober, het oogsten medio of eind augustus. 'Dit is een van de pluspunten van de teelt', volgens De Beer.

'Wel moet je diep genoeg zaaien, zo'n 8 à 10 centimeter, waar voor de zomervariant 5 à 6 centimeter genoeg is. Er zijn niet veel gewassen die zo diep worden gezaaid. Maar zo is het product minder gevoelig voor vorst en trekken ganzen het niet snel uit de grond.'

Een ander voordeel van de teelt is dat de opbrengst hoger ligt dan die van de zomerveldboon. 'Daarnaast heeft de winterveldboon een lage stikstofbehoefte: het bindt stikstof uit de lucht.'

Opbrengsten

De opbrengsten van de winterveldboon liggen op zo'n 6 tot 8 ton per hectare. De zomervariant haalt grofweg 5 tot 7 ton per hectare.

Aandachtspunten zijn er ook, zoals de vochtvoorziening. Winterveldbonen zijn droogtegevoelig en hebben redelijk tot goed vochthoudende gronden nodig. 'Op lichte zandgronden is de kans van slagen een stuk kleiner dan op zware klei, waar de opbrengst veel hoger is.'

De winterveldboon is gevoelig voor ziekten als de chocoladevlekkenziekte en aantasting door de bladrandkever. 'Daar kun je voor spuiten, maar je moet het wel zien. Dat vereist vakkennis.'

De teelt van winterveldbonen is medium-intensief, en niet te bestempelen als moeilijk. 'De teelt van aardappelen is intensiever, daar moet je nog korter op de bal zitten, maar de teelt van mais is bijvoorbeeld minder intensief. Voor een akkerbouwer zijn winterveldbonen simpel, voor een melkveehouder is het heel wat lastiger.'

Zoals ook de opslag van de oogst specifiek is. Hele bonen opslaan is lastig, gezien de 75 procent droge stof en dus het vochtgehalte van 25 procent. Dat laatste maakt het kwetsbaar voor rotting. Daarom worden de bonen fijngemalen, aangezuurd en vervolgens ingekuild.

Mengvoederbedrijven

Het product is voor diverse agrariërs geschikt, en ook mengvoederbedrijven tonen interesse. Maar de vraag wat het product eigenlijk oplevert, is moeilijk te zeggen. De Beer: 'Er is namelijk geen marktprijs voor. Daarvoor zal er eerst meer volume moeten komen.'

Ook het buitenland geeft nauwelijks ingangen. De Britse markt - koploper qua teelt - fluctueert, en alleen in Duitsland en België zijn bescheiden pogingen winterveldbonen te telen. 'Daarom kijken we nu voorzichtig naar de humane consumptie. Actief zijn op die markt kan nog wel één à twee jaar duren.'