Opstart bepaalt resultaat ronde kuikens

Holleman onderzocht de vroege voeding bij vleeskuikens en de effecten daarvan op het vroege en latere leven. Na achttien dagen voorbroed en drie dagen nabroed varieert de hatchwindow, de tijd tussen uitkomst van eerste en laatste kuiken, van 30 tot 50 uur. Dat houdt in dat de oudste kuikens minimaal 30 uur zonder voer en water moeten overleven.

Hollemans deelt het leven van een kuiken in vier fasen in: voorbroed (van dag 18 tot uitkomst), vroeg leven (tot 10 dagen), midden leven (tot 21 dagen) en late leven (tot 42 dagen). Het effect van de condities in het vroege leven, voeding, warmte, infecties en management, zijn veel groter dan verwacht. Diverse onderzoeken tonen aan dat vroege voeding, op de broederij of bij uitkomst op het bedrijf, positieve effecten heeft op het latere leven van een kuiken.

Naast het wel of niet voeren kan ook transport effect hebben op dierprestaties en gezondheid. Het blijkt dat de dieren door transport meer gestrest raken en moeite hebben met hun warmtehuishouding. Het is niet bekend of transport op zichzelf negatieve gevolgen heeft, of dat het een invloed is van geen voeding en water tijdens transport.

Spiermassa

Door jarenlange genetische selectie op spieraanzet en voerefficiëntie heeft het huidige vleeskuiken vergeleken met vijftig jaar geleden nagenoeg dezelfde orgaangewichten, maar vier keer zoveel spiermassa. De verhouding orgaan- en spiergewicht is niet meer optimaal; met dezelfde hoeveelheid organen moet je vier keer zoveel spieren onderhouden. 'Daardoor kunnen verteringsproblemen ontstaan', stelt Hollemans.

De eerste zeven dagen ontwikkelt het maagdarmkanaal van een kuiken het snelst. 'Dan vindt geen spieraanzet maar orgaanaanzet plaats.' De ontwikkeling van de alvleesklier en de lever zijn heel belangrijk voor de vertering. De ontwikkeling van de darmvilli is een goede indicator voor de darmgezondheid.

Het immuunsysteem is de eerste week zelflerend, vooral in de eerste 72 uur na uitkomst. Een gevulde darm met darmbacteriën reguleert het immuunsysteem. Dan is er geen plaats voor ziekmakende bacteriën.

Dooierrest

De dooierrest, met antistoffen en goede vetzuren, is de biest voor het kuiken en niet, zoals altijd gedacht is, voor overleving. Bij voeronthouding direct na uitkomst verbrandt het kuiken dooierrest, vet- en spierweefsels uit de organen. Om in leven te blijven verbrandt het kuiken de eigen bescherming. Dat leidt tot slechtere afweer.

Direct na het opzetten voer en water verstrekken is de basis voor een goede darmflora en moet de nieuwe standaard worden, zowel bij kuikens van jonge als oudere moederdieren, stelt Hollemans. Dat kan via voeding in de broederij of een ander nabroedsysteem op het vleeskuikenbedrijf, waarbij bebroede eieren naar het vleeskuikenbedrijf getransporteerd worden en de kuikens op het bedrijf uitkomen.

Sneller herstel

Ontwikkelingen in het vroege leven bepalen in grote mate het resultaat vanaf dag 21. Bij kuikens die onder geconditioneerde omstandigheden op twintig dagen leeftijd een infectie ondergaan, laten de vroeg gevoerde kuikens een sneller herstel zien dan laat gevoerde kuikens. De opgebouwde afweer en darmmicrobiota van de eerste levensdagen beschermen het kuiken voor lange tijd, geeft Hollemans aan. De juiste voeding is daarbij belangrijk; de dooierrest moet op dag 7 volledig verteerd zijn.

Het broederij- en opzetmanagement bepaalt ook een groot deel van het eindresultaat. Het juiste management geeft een aanzienlijke verhoging van de kuikenkwaliteit. 'Zorg als pluimveehouder voor een goede start: voer en water in de stal met een glinsterende druppel aan de nippel en voldoende licht, zodat de kuikens water en voer kunnen vinden.'