'Het principe werkt goed'

Voorin de windstreekstal liggen de vleeskuikens als een olievlek. Een deel van de dieren kruipt bij elkaar, hoewel ze meer dan voldoende ruimte hebben. Het andere deel van de vierde ronde van de 26.000 koppen tellende veestapel scharrelt verderop.

Robert en Renate Nijkamp hebben het nieuwe stalconcept sinds oktober in gebruik. 'Met de klimaatregeling is het nog experimenteren', vertelt Robert Nijkamp. Tot nu toe werd die handbediend.

Klimaat sturen

'Het is in de windstreekstal een grotere uitdaging hoe je het klimaat moet sturen dan bij een reguliere vleeskuikenstal. Die kun je verwarmen. Hier kun je niet stoken.' De klimaatcomputer bedient de kleppen voor de ventilatie automatisch, op basis van de relatieve luchtvochtigheid en het CO2-gehalte in de stal.

Het nieuwe concept kenmerkt zich door een groot open front met een hoogte van ruim 11 meter. Het gebogen dak zorgt voor natuurlijke ventilatie. De stal is niet mechanisch geventileerd.

Een grondwal aan de lage zijde van de stal geleidt de aankomende lucht, die via kleppen naar binnen gaat. De warme stallucht stijgt naar boven en gaat aan de hoge zijde weer naar buiten. Aan de hoge zijde zitten kleppen, waarmee de grootte van de uitlaatopening is te bedienen. Daarnaast is de hoge zijde aan de onderkant uitgevoerd met een schuifraam van 2 meter hoog.

Hekel aan tocht

Het is een keer voorgekomen dat het schuifraam bij harde wind te lang open stond. Gevolg was dat de kuikens op minimaal 5 meter afstand van het raam bleven zitten. 'Kuikens hebben een hekel aan wind of tocht. We laten het raam zoveel mogelijk open, maar 2 meter is het maximum, omdat er anders een te grote trek door de stal gaat.'

De kuikens krijgen in de eerste weken hun warmte van speciaal ontwikkelde broedkappen. Deze werken met behulp van infrarood verwarming. Het systeem gaat aan naar warmtebehoefte van de kuikens. 'De kappen springen nu af en toe aan, omdat de kuikens redelijk in de veren zitten.'

Omdat Nijkamp daardoor de hele stal niet hoeft te verwarmen, is er een forse energiebesparing. 'Op basis van de eerste drie ronden vleeskuikens is de besparing naar schatting 70 tot 75 procent van een gangbaar systeem.'

In de stal staan vides met stro en zaagsel, zitstokken aan weerszijden en balen stro, zodat de dieren op de tafels kunnen springen. Daarnaast strooit Nijkamp graan. Qua arbeid gaat het nieuwe systeem naar wens. 'Het is anders controleren, maar het is goed te doen. Het geeft geen extra werk.'

Dag achter

In vergelijking met een gangbare stal loopt de groei van een vleeskuiken in de windstreekstal een dag achter. 'Mogelijk komt dit kleine groeiverschil door de koude vloer tijdens de opstartrondes in de winter.' De voederconversie van de eerste ronde was dan ook een paar punten hoger dan die van kuikens in zijn gangbare stallen. 'De betonnen vloer is tijdens de eerste rondes niet opgewarmd. Als de zomer voorbij is, is de vloer warmer.'

De uitval van de eerste ronde kuikens was in de eerste week 0,5 procent. De totale uitval bedroeg 1,5 procent over de drie rondes.

In de stal worden experimenten uitgevoerd met strooiselverwijdering. De pluimveehouders verwijderen het strooisel met de mest met een oprolbare mat. 'Dit werkt nog niet optimaal.' Een aangepaste unit zou uitkomst kunnen bieden. 'Dit overwegen we nog. Het gaat om een investering van ruim een ton.'

Wageningen UR doet onderzoek naar het welzijn. Het gaat om het gedrag van de dieren in omstandigheden met veel meer daglicht en een lagere temperatuur. De onderzoekers kijken onder andere naar de mate van stof- en zonnebaden en haantjesgedrag. 'Maar over de resultaten is nog niets bekend.'

25 euro per kuiken

De investering in de windstreekstal was hoger dan van een gangbare vleeskuikenstal. Zo werd de stal flink geïsoleerd, om over te kunnen stappen naar de gangbare houderij als het nieuwe systeem niet zou bevallen. Achteraf gezien denkt Nijkamp dat hij had kunnen besparen op de isolatie, omdat het systeem goed bevalt. 'De r-waarde - isolerend vermogen - van 5 had lager gekund.'

Naast de hogere kosten ontving Nijkamp subsidie, onder andere voor onderzoek. Uiteindelijk schat hij de investering van de windstreekstal op 6,5 ton. Omgerekend is dit 25 euro per kuiken. Hij wil de meerkosten terugverdienen door besparing op het energieverbruik.

Bedoeling is dat het concept economisch kan concurreren met gangbare scharrelsystemen. 'Het is redelijk vergelijkbaar met regulier scharrel. Het principe werkt goed.'