Gelderse fruittelers sparen grondwater

Het ging om de uitbreiding van grondwaterbeschermingsgebieden met fruitteelt in Gelderland. ZLTO maakte daar bezwaar tegen bij de provincie Gelderland, samen met LTO Noord.

Dat leidde tot het provinciale project dat recht moet doen aan de bescherming van grondwater én de fruitteeltsector in grondwaterbeschermingsgebieden mogelijkheden biedt voor een effectieve gewasbescherming. De focus is gericht op nieuwe en biologische gewasbeschermingsmiddelen, op niet-chemische technieken en op spuittechnieken die met een lagere dosering werken.

Verstandig

Johan Elshof van ZLTO geeft de provincie Gelderland een pluim voor dit initiatief: 'Het is verstandig van de provincie om zo met fruittelers in gesprek te gaan en om oplossingen te zoeken. De kennis van telers op dit gebied is groter dan de kennis van de provincie.'

Elshof raadt telers aan om mee te doen. 'Het is heel belangrijk dat voldoende telers meedoen en hun kennis inbrengen', stelt hij. 'Ontkennen van de problemen helpt je niet verder. Hetzelfde geldt voor het verzwijgen van oplossingen. Iedereen heeft baat bij het uitwisselen van praktische ideeën.'

Elshof zit mede namens LTO Noord in de projectgroep van provincie Gelderland die het project begeleidt. In een 'meedenkgroep' zit ook een aantal fruittelers.

Eén daarvan is Tonnie van Kessel uit Velddriel. 'Er komen steeds meer gewasbeschermingsmiddelen die niet in grondwaterbeschermingsgebieden gebruikt mogen worden', constateert hij. 'Daardoor is de keus steeds beperkter. De alternatieven zijn duurder, vragen vaak meer tijd en hebben vaak ook een minder goede werking. Maar fruittelers hebben er niet om gevraagd om in zo'n gebied te zitten. Bovendien is er geen vergoeding voor.'

Onvoorspelbaar

Van Kessel wijst erop dat het geen statisch probleem is, maar een dynamisch probleem, omdat het onvoorspelbaar is op welke middelen nog een verbod komt voor grondwaterbeschermingsgebieden. De fruitteler ziet wel nieuwe technieken die kunnen helpen, zoals fijnmazige netten tegen de suzuki-fruitvlieg in zachtfruit.

In Limburg is bijna tegelijk een vergelijkbaar project gestart. Juist in de Limburgse grondwaterbeschermingsgebieden zitten veel hard- en zachtfruittelers.

Peter Leendertse van CLM is projectleider in beide provincies. 'Voor telers in zulke gebieden wordt het een steeds grotere uitdaging om aan gewasbescherming te doen', zegt hij. Als voorbeeld noemt hij de nieuwe schimmelbestrijder Luna, die snel opgang maakt in de fruitteelt, behalve in grondwaterbeschermingsgebieden. Daar is het middel verboden vanwege het risico van uitspoeling naar grondwater.

Nieuwe technieken

In beide provincies worden nog dit jaar diverse nieuwe technieken onderzocht, zoals de fijnmazige netten als bescherming tegen de suzuki-fruitvlieg. Een andere nieuwe techniek is 'combi protect'. Dat is het lokken van die vlieg naar bijvoorbeeld de grasranden van een perceel, met een lokstof die gecombineerd is met een insecticide dat de vlieg doodt. Dan is er per saldo veel minder middel nodig.

'In hardfruit wordt 2016 vooral gebruikt als voorbereiding voor het testen van een aantal nieuwe technieken in 2017', legt Leendertse uit.

'Een nieuwe techniek die al wordt getest is mechanische onkruidbestrijding in de zwarte stroken waarin de bomen groeien, met een speciale machine. In het verleden is daar ook een machine voor getest, maar die bracht te veel schade toe aan de stammen. De kans op ziekten nam daardoor juist toe. De nieuwe machine waarmee we testen, geeft niet of nauwelijks schade aan de stammen.'

Slim spuitschema

In het hardfruit vinden dit jaar ook testen plaats van biologische middelen tegen schimmelziekten, in Gelderland vooral tegen zwart vruchtrot in peren, in Limburg vooral tegen meeldauw in appels en peren. Leendertse: 'De werking van zulke middelen is wat zwakker, maar we onderzoeken of een slim spuitschema toch een goed resultaat geeft.'