Burger wil betalen voor duurzaam ei

De situatie op de eiermarkt is in vergelijking met anderhalf jaar geleden maar een klein beetje veranderd. Toch is het beeld dat ABN Amro in haar jongste editie van de sectorvisie 'Geld voor je eieren' neerzet een stuk positiever.
Nadat kooihuisvesting in 2012 werd verboden, schakelden Nederlandse pluimveehouders massaal over op scharrelsystemen. 'In 2013/2014 was het aanbod van scharreleieren groot, maar het verhaal bij het ei kon niet goed worden verkocht', geeft Hilkens aan. Met als gevolg dat rendementen op deze bedrijven onder druk stonden.
Dat is anders op pluimveebedrijven met vrije-uitloopeieren en biologische eieren. Het aandeel van beide aan de eierproductie groeide en ABN Amro voorziet voor de komende jaren een verdere groei met respectievelijk 7 en 5 procent. De sectormanager dierlijke productie verwacht dat beide segmenten gezamenlijk 40 procent van de productie voor hun rekening gaan nemen.

Ongekende omslag

'Dat had ik anderhalf jaar geleden niet voorzien. We zien de laatste tijd ook binnen de vleesketen een ongekende omslag naar producten met een verhaal.'
De rol van dierenbeschermingsorganisatie Wakker Dier noemt Hilkens daarbij evident. 'Die heeft het vonkje overgebracht en de Dierenbescherming heeft het met het sterrensysteem herkenbaar gemaakt.'
De eierketen krijgt de komende jaren te maken met het snavelbehandelverbod, het verbod op de verrijkte kooistallen (2021) en voor de grote Duitse afzetmarkt het verbod op de verkoop van kolonie-eieren (2025). Deze verboden zorgen voor een kostprijsstijging van ruim 20 procent per ei. Het ligt in de lijn der verwachting dat dit ook zichtbaar wordt in de opbrengstprijs.
'Maar je ziet ook autonome groei door de voorkeur van de consument voor een duurzaam ei. Er komt eindelijk beweging in de relatie tussen producent en consument.'
Die versnelling in de markt op duurzaam geproduceerde eieren speelt niet alleen in Nederland, maar ook in Duitsland, Italië en Frankrijk. Die laatste twee landen hechten veel waarde aan voedselveiligheid. In 2013 en 2015 maakten zij behoorlijk wat reclame voor vrije-uitloopeieren, maar zij kunnen deze maar deels leveren.
Voor producenten van vrije-uitloopeieren en biologische eieren zijn er de komende jaren twee uitdagingen. De eerste heeft te maken met het evenwicht tussen vraag en aanbod, de tweede met het hygiënerisico van beide bedrijfstypen.

Vraaggestuurd

De markt voor vrije-uitloopeieren en biologische eieren lijkt nu vraaggestuurd. De uitdaging is die op elkaar afgestemd te houden. Hilkens spreekt over 'actieve marktbescherming'. 'Verkoopverwachtingen koppelen aan de productie en bijvoorbeeld ook op tijd eieren afwaarderen. Overaanbod voorkomen is cruciaal om de huidige situatie vast te houden.'
Met een goede informatievoorziening moet dat mogelijk zijn. Het informatiesysteem transparante eierprijzen (iStep) waarbij 25 procent van de legeierproducenten is aangesloten, noemt de sectormanager dierlijke productie een waardevol initiatief. 'Maar in zijn algemeenheid is de informatievoorziening matig.'
Hilkens pleit ervoor op Europees niveau te monitoren hoeveel hennen in welk segment in productie zijn.
Bedrijven met vrije uitloop en biologische bedrijven hebben een verhoogd hygiënerisico en dat kan vergaande consequenties hebben voor zowel de eierketen als die van pluimveevlees. 'Voor vrije-uitloopbedrijven en biologische bedrijven wordt het belangrijker om besmettingen met bijvoorbeeld vogelgriep te voorkomen. De uitloop is het verlengde van de stal.'
Dit is een lastige, maar niet onmogelijke uitdaging, stelt Hilkens. Hij pleit ervoor alle beschikbare kennis te mobiliseren, ook die uit andere dan de agrarische sector. Als voorbeeld noemt hij de kennis van vogelbeheerders van vliegvelden. 'Ik denk dat het veel beter kan.'