‘Dit gaat niet alleen om het geld’

Brinkman deed dit jaar voor het eerst mee met akkerrandenbeheer. Daarnaast is hij al langer deelnemer in het project ‘Bloemrijke Akkers’ van ANV Drenthe, waarbij overhoekjes en geren met bloemenmengsels worden ingezaaid. In totaal heeft het bedrijf nu ongeveer 1,8 hectare in deze regelingen meelopen.
‘Het lijkt veel gedoe voor weinig opbrengst. Maar je doet het niet alleen voor het geld, je dient er meerdere doelen mee.’ De veehouder doelt dan op verbetering van de biodiversiteit die de ingezaaide bloemrijke stukken grond opleveren en op de bufferwerking van de akkerranden. Doordat een 3 meter of bredere ingezaaide akkerrand langs een perceel mais niet mag worden bespoten of bemest, dient die strook als een buffer tegen de uitspoeling van gewasbeschermingsmiddelen of meststoffen.

Brongebied

Waterschap Hunze en Aa’s, provincie Drenthe en Waterbedrijf Groningen steunen de deelnemers met een vergoeding (zie kader). Doordat de beekdalen van de Drentsche Aa het brongebied zijn voor de drinkwaterwinning voor Groningen, is die partijen er veel aan gelegen de waterkwaliteit zo goed mogelijk te houden. Alles wat er bovenstrooms niet inspoelt, hoeven ze er immers benedenstrooms bij het innamepunt niet meer uit te filteren.
Daarnaast is er een maatschappelijk effect, stelt Brinkman vast. ‘Je wilt niet weten hoeveel fietsers en wandelaars iedere zomer hier stoppen om foto’s te maken of de bloemen te plukken in de akkerranden, hele fietstassen vol. Ik vind het prima. Je doet die toeristen er een plezier mee en je krijgt er zo ook draagvlak voor terug.’
Landbouwkundig zijn de bloemrijke akkers en akkerranden goed in te passen, vindt de ondernemer. Hij kan zo gerende percelen en tippen rechttrekken en schaduwplekken en natte stukken inzetten die anders toch minder zouden opleveren. ‘Maar je moet wel goed nadenken over hoe en waar je het doet. Past het in de derogatie bijvoorbeeld.’ Met 30 hectare mais lukt het de twee broers om zo toch voldoende akkerland onder de twee regelingen te brengen.
Daarnaast zetten de melkveehouders nog 5 hectare kwalitatief minder grasland in voor botanisch beheer tegen een vergoeding van 1.100 euro per hectare per jaar. ‘Als je daar een kosten-batenanalyse op loslaat, kan het toch wel uit. Je hoeft op die percelen niet te bemesten, terwijl je er wel gras vanaf haalt. Al wordt dat ieder jaar iets minder. Zo kom ik tegen lage kosten aan hooi voor de vaarzen en droge koeien. En de restrictie van het niet bemesten past weer in het mineralen totaalplaatje.’
Jans en Aart Brinkman zoeken voor hun bedrijf naar de balans tussen maximale opbrengst, intensiteit en maatschappelijk draagvlak. Ze halen nu met 230 melkkoeien en 130 hectare een productie van rond de 2,3 miljoen kilo melk. ‘Renderende landbouw is over het algemeen intensief en dat komt de flora en fauna niet ten goede. Wij denken die balans nu wel te hebben gevonden door randen extensief te beheren in een verder intensief benut perceel.’

Vijf sneden

Jans Brinkman verwacht dat ook de natuur profiteert van hun aanpak. ‘Vijf sneden van je grasland halen en vijf keer bemesten is economisch goed gezien. Maar een rand, een hoek of geer waar je niet vijf keer per jaar doorheen gaat, bespaart ook kosten en het veroorzaakt minder uitspoeling. Ik zoek dus passende percelen waar je zowel de fauna kunt helpen als geren en tippen kunt inzetten. Dat geeft toch een win-win-situatie.’
Hoe eenvoudiger de opzet van het akkerrandenbeheer, hoe beter, is Brinkmans advies. ‘Als je randen meerdere jaren kunt laten liggen, drukt dat de kosten. Dan wordt ook de grootste winst voor milieu, flora en fauna behaald. En als ondernemer heb ik wel degelijk baat bij een goede leefomgeving.’