'Hectarepremie is in de pacht gezakt'

Het GLB voor de periode 2014-2020 is een jaar geleden van start gegaan. De eerste betalingen van de hectarepremies moeten bij agrarische ondernemers nog op de bankrekening worden bijgeschreven.
Toch zijn er al tekenen die erop wijzen dat het GLB een nadelige bijwerking heeft: kostprijsverhoging. Uit een rondvraag onder akkerbouwers en melkveehouders blijkt dat zij deze toename van kosten door hogere pachtprijzen flink voelen. Dat geldt zeker voor de melkveehouderij waar ondernemers op zoek zijn naar grond om uit te kunnen breiden.

Premie naar verpachters

'De hectarepremie komt terecht bij de verpachters', zeggen de ondernemers. 'En die willen rendement op grond waardoor de prijzen nog meer stijgen.'
Velen vinden het ook vreemd dat organisaties als Staatsbosbeheer een deel van de hectarepremies op kunnen strijken. Het GLB-geld moet bij de boeren terechtkomen, is de teneur. In andere delen van de wereld krijgen boeren financiële steun vanuit de overheid, dus het is een vreemde zaak als geld bestemd voor boeren in zakken van particulieren verdwijnt.
Door het afschaffen van diverse quota en het verwijderen van im- en exporttarieven is de markt voor agrarische grondstoffen veel liberaler geworden. 'Dat is op zich geen probleem', stellen de boeren. Maar er is een belangrijke kanttekening: vrije markt is prima, maar dan ook een gelijk speelveld.
'Tussen de landen in de Europa moeten dezelfde regels gelden', vindt akkerbouwer Henny Roelofsen van LTO Noord Zuidoost Veluwe. 'We zien nu toch nog dat landen als Frankrijk extra toeslagen geven op bepaalde gewassen. Daarmee wordt het eerlijke speelveld in Europa geen goed gedaan.'
Opvallend is dat boeren extra investeringen in 'vangnetregelingen' niet als eerste oplossing zien voor de schommelende marktprijzen. Met zo'n regeling zou Brussel kunnen ingrijpen, als de prijzen van een bepaalde agrarische grondstof flink onderuitgaat.
Maar agrarische ondernemers willen de marktwerking accepteren. 'We zijn van productiegerichte premies naar hectarepremies gegaan', zeggen zij. 'Daarmee is ook een keuze gemaakt voor vrij ondernemerschap.'

Vergroening

De vergroening is voor de meeste boeren goed inpasbaar op het bedrijf. De mogelijkheid om groenbemesters in te zetten, maakt het voor veel akkerbouwers relatief simpel om aan de vergroeningseisen te voldoen.
Akkerbouwer Bart Bos vindt dat de pijn van de vergroening grotendeels bij de akkerbouw terecht is gekomen. 'Wij hebben daarvoor de grootste investeringen moeten doen. Als de vergroening voor alle agrarische bedrijven zou gelden, zou het effect veel groter zijn geweest.'
Vleeskalverhouder Willeam Schoonhoven vindt de huidige vergroeningsregels te knellend. 'We hebben 100 hectare bouwland waar we voer telen voor onze dieren. Door de eis van gewasdiversificatie moet ik nu gewassen telen die niet in mijn teeltplan passen en ook veel meer bespuitingen vragen. Dat is toch niet duurzaam?'
Schoonhoven stelt dat het geld voor vergroening op lange termijn veel beter besteed kan worden aan andere verduurzamingsprojecten zoals sluiten van kringlopen en verkorten van transportafstanden.
De jongeboerenregeling moet in het GLB meer aandacht krijgen, vinden agrarische ondernemers. In het huidige GLB moeten lidstaten geld reserveren voor een extra betaling aan jonge landbouwers.

Overname

Het overnemen van het ouderbedrijf is voor veel jonge ondernemers financieel gezien een enorme opgave. Volgens de agrarische ondernemers wordt dit een groter probleem in de toekomst dan GLB-maatregelen als vergroening of het mogelijk verlagen van de hectarepremie.