'Glastuinbouw goed op streek met CO2-reductie'

De Energiemonitor Glastuinbouw uit 2013 biedt een aardig inkijkje in hoe deze sector bezig is met de transitie naar duurzame energieopwekking. Technieken als aardwarmte, biobrandstoffen en zonne-energie werden in dat jaar toegepast op respectievelijk 134, 132 en 229 hectare glas.
Bescheiden oppervlakten dus, zeker afgezet tegen warmtekrachtkoppeling (WKK) die wordt toegepast op circa 7.000 hectare. Die laatste techniek is zeer efficiënt omdat behalve de geproduceerde elektriciteit en warmte ook de CO2 in de kas wordt gebruikt.
Naast duurzame energieproductie is de glastuinbouw vooral bezig met energiereductie. Zoals via Het Nieuwe Telen, waarbij een uitgekiende luchtbehandeling centraal staat, beter gebruik van natuurlijk licht en toepassing van nieuwe lichttechnieken zoals de ledlamp.
Afgemeten aan de reductie in CO2 die alle innovaties opleveren, is de tuinbouw goed op streek, stelt Van der Valk vast. Sinds 2009 daalde die emissie van ruim 8 megaton naar 6,8 megaton in 2013 en is het einddoel, 6,2 megaton in 2020, volgens hem goed haalbaar.

De tuinbouw heeft het niet makkelijk. De opbrengstprijzen zijn al jaren laag, het investeringsklimaat is dus niet gunstig. Is dat terug te zien in de energietransitie van de glastuinbouw?

‘De nieuwbouw van kassen is zo’n drie jaar geleden ingezakt. Van 400 tot 300 hectare per jaar viel die terug tot circa 100 hectare. Nieuwe glastopstanden zijn belangrijk voor verduurzaming en innovatie. We zoeken het in zo verstandig mogelijk stappen zetten via het programma ‘Kas als Energiebron’ waarin bedrijfsleven en overheid samenwerken.’

Welke techniek maakt dan de meeste kans?

‘Vooral de besparingen via Het Nieuwe Telen bieden perspectief. Met aanpassingen in het kasklimaat kun je echt tientallen procenten besparen; dat moet je niet onderschatten. Het vergt minder investeringen dan bij andere technieken en wordt toegepast in bestaande kassen. Dat maakt het voor veel telers goed bereikbaar. We merken dan ook dat het aanslaat. Het loopt nu echt storm.’

Wordt er nog geld gestoken in innovatie nu veel tuinders op zwart zaad zitten?

‘Via het programma ‘Kas als Energiebron’ is jaarlijks 5 miljoen euro beschikbaar, zoals voor onderzoek. De bottleneck zit echter bij de glastuinders die het moeten toepassen. Zij krijgen vaak de financiering niet rond. Zie de initiatieven met aardwarmte, waar niet de verwachte vier of vijf projecten per jaar van de grond komen, maar één of twee.’

Wat kan een organisatie als LTO Glaskracht Nederland betekenen om de doelstellingen dan wel dichterbij te brengen?

‘Wij proberen bijvoorbeeld nieuwe vormen van financiering te ontwikkelen. Met slimme constructies kun je dan meer risico afdekken. Dat vergt veel extra inzet omdat daarvoor vooral veel uitzoekwerk nodig is. Maar er zit nog ontwikkeling in de glastuinbouwsector en daarmee licht aan het einde van de tunnel.’

Warmtekrachtinstallaties zijn belangrijk voor de emissiereductie aan CO2 en voor de energie-efficiency. Is daar nog veel te winnen?

‘Het aantal warmtekrachtinstallaties blijft vrij constant, ondanks dat ze geen geld meer opbrengen zoals in de beginperiode. Wat de installaties in de benen houdt, is dat er geen alternatief is; tuinders willen het liefst niet meer terug naar ketelstook. Wel draaien de installaties minder uren en dan merk je dat de energie-efficiency wat afvlakt. Maar we denken dat te kunnen opvangen via Het Nieuwe Telen.’

Gaat de glastuinbouw de doelstellingen halen in 2020 als je kijkt naar duurzame opwekking van energie?

‘Dat zal heel lastig worden, zo niet onmogelijk. Maar in de discussie wordt CO2-uitstoot steeds meer bepalend. Het is daar immers een afgeleide van.’