‘Kuilanalyse zegt mij niet alles’

Om te checken of zijn koeien het voer goed benutten, onderzoekt de melkveehouder soms een paar grote klodders mest. Hij schept er een plastic bakje mee vol, giet die leeg in een keukenzeef en zet er een straal water op.
‘De resten doe je terug in het bakje. Als je een derde deel overhoudt, dan is de vertering goed. Hou je meer resten over, dan gaat het rantsoen te snel door de koe’, weet hij. ‘Te veel voer komt dan in de mestput terecht en is niet omgezet in melk.’
Ook dagelijks, wanneer hij zijn koeien in de wachtruimte drijft, werpt Schoorlemmer een snelle blik op de mest. Zijn de roosters erg nat en is de mest dun en glazig, dan stuurt hij het rantsoen bij met hooi of stro.
De ondernemer leerde dit en de keukenzeeftruc niet op school, maar van Aart Malestein, een onafhankelijk veevoeradviseur. ‘Aart werkt niet met een laptop, maar gewoon met pen en papier. Hij kijkt of koeien voldoende herkauwen en of ze vitaal ogen. En, heel belangrijk: Aart ruikt en knijpt in het voer. Ik heb veel van hem geleerd. Voer zegt meer dan je denkt.’
Schoorlemmer besefte bijvoorbeeld dat een analyseformulier niet alles zegt. ‘Je kunt wel een rantsoen berekenen op basis van de kuilanalyse, maar als de kuil broeit, dan verandert dat de voederwaarde. Daardoor klopt je rantsoen ook niet meer.’
De melkveehouder vindt het belangrijk om grip te hebben op zijn rantsoen. Hij wil weten wat hij zijn koeien voorschotelt. Voor de Heetenaar dus geen bulkkrachtvoer van een grote voerleverancier. ‘Je vindt daar vaak nutteloze grondstoffen in. Neem nu ureum of palmpitschilfers; die stoppen voerfirma’s in het brok ter compensatie van andere grondstoffen. Maar het is gewoon rommel. Ureum is als vergif voor een koe.’
Door Malestein kijkt Schoorlemmer nu anders naar zijn ruwvoer. In 2014 groeide het gras ontzettend snel. Het is relatief kort gemaaid, bevat veel eiwit en is snel verteerbaar. ‘Dat zie je terug in het kuilgras. Het bevat veel blad en weinig stengel. Je moet daar een rustig bestanddeel tegenover zetten. Geen tarwe, want dat is een snelle energiebron. Snijmaïs of pulp passen beter.’

Compleet rantsoen

Twee maanden geleden deed de ondernemer zijn krachtvoerautomaat de deur uit. Nu voegt hij alleen een maatmengsel toe aan zijn rantsoen. Het gaat om 4 kilo per koe per dag, bestaand uit 37 procent soja, 33 procent sojahullen en 30 procent gerst. Met een mengwagen mixt hij één compleet rantsoen voor alle melkkoeien. Het gaat om 24 kilo kuilgras, 11 kilo snijmaïs, 12 kilo perspulp, 5 kilo bierbostel met perspulp, 4 kilo maatmengsel, 1,3 kilo eifelhooi en 0,1 kilo mineralen.
Koeien voeren draait volgens de melkveehouder allemaal om een goede werking van de pens. De pensmicroben moeten goed functioneren, dan pas is de vertering optimaal. Bevat een rantsoen te weinig structuur, dan verlaten de microben de pens te snel.
‘Door stro bij te voeren, verschralen we in principe het rantsoen. Maar de koeien geven toch meer melk. Dat komt omdat de pensmicroben langer in de pens vertoeven. Ze werken beter in op het voerpakket. De benutting is dus hoger en daar gaat het om.’