Onwenselijk Mercosur-verdrag is opeens 'noodzakelijk'

Regeringspartij NSC was eerst tegen en nu voor Mercosur, bleek dinsdagavond tijdens een Kamerdebat met minister Reinette Klever van Buitenlandse Handel (PVV) over de importtarieven die de Verenigde Staten de Europese Unie oplegt. Van de regeringspartijen blijven PVV en BBB wel tegenstanders van het verdrag.

ChristenUnie is door de recente handelsperikelen aan het twijfelen gebracht. Kamerlid Pieter Grinwis noemt het verdrag 'onwenselijk vanuit landbouw- en landschapsperspectief, maar een noodzakelijk verdrag in deze huidige tijd.' De draai van NSC komt volgens Kamerlid Wytske Postma van die partij door de onzekerheid die in de handelsrelatie met de Verenigde Staten is geslopen.

Inflatie dempen

De Amerikaanse handelstarieven raken ruim 70 procent van de Europese export naar de Verenigde Staten. 'Dit betekent dat we niet langer enkel kunnen blijven leunen op onze traditionele handelspartners', zegt Postma. Mercosur kan volgens haar nieuwe markten aanboren. 'Het opent markten, kan helpen om inflatie te dempen en biedt een alternatief in een wereld waarin traditionele partners zich ineens van ons af kunnen keren.'

VVD, D66 en CDA zijn voorstander van het handelsverdrag. D66-Kamerlid Jan Paternotte deed tijdens het debat een poging om ook GroenLinks-PvdA in dat kamp te krijgen. De leider van die partij, Frans Timmermans, was in zijn periode als Eurocommissaris wel voorstander.

Henk Vermeer (BBB) sprak Paternotte aan op de ongelijke normen voor boeren en tuinders en of D66 bereid is die voor Europese agrariërs te laten zakken naar het Zuid-Amerikaanse niveau. Een concreet antwoord bleef uit.

Onmogelijk te concurreren

Christine Teunissen (Partij voor de Dieren) vindt de steun van D66 voor het verdrag ook niet rijmen met de kringlooplandbouw waar die partij voor ijvert. 'Met het Mercosur-verdrag gaat niets meer omgeschakeld worden. Het is onmogelijk om nog te concurreren en de standaarden hoog te houden om echt naar die duurzame landbouw te komen.'

CDA had twijfels maar is al eerder toegetreden tot de voorstanders van Mercosur. Door de handelsperikelen met de Verenigde Staten is leider Henri Bontennal in zijn mening gesterkt. 'We moeten nu stevig investeren in bondgenootschappen met landen en werelddelen die net als Europa de waarden van een democratische rechtsstaat en een sociale markteconomie willen verdedigen.'

Dat verdedigen moet de Europese Unie wel gezamenlijk doen, vindt Bontenbal. 'Geen enkel Europees land staat alleen sterk genoeg in de wereld. De Europese Unie zal de banden met Australië, Nieuw-Zeeland en Canada moeten aanhalen, maar ook met landen als Japan en Zuid-Korea. Hier horen ook handelsverdragen bij. Daarom spreekt het CDA zich nu ook duidelijk uit voor Mercosur.'

Over Mercosur wordt al meer dan 25 jaar onderhandeld. Over het handelsverdrag met Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay werd eind 2024 een akkoord gesloten, maar veel Europese lidstaten hebben twijfels. Naast Nederland plaatsen onder meer Frankrijk en Ierland vraagtekens bij de eventuele gevolgen voor de landbouw.

Het kabinet heeft nog geen officieel standpunt ingenomen. Volgens Klever gebeurd dat op het moment dat de Europese Raad een besluit neemt. Vooraf krijgt de Kamer wel de beoordeling van het kabinet over de definitieve teksten van het Mercosur-akkoord. De minister merkte wel op dat afspraken inhoudelijk niet meer kunnen worden aangepast. Dit tot teleurstelling van ChristenUnie en GroenLinks-PvdA, die dat nodig achten om hun bezwaren weg te nemen.

Veertig verdragen

Nederland blijft de Europese Unie steunen bij het aangaan van nieuwe handelsverdragen, zegt Klever. Momenteel kent de Europese Unie meer dan veertig verdragen met ruim zeventig landen wereldwijd, waaronder Kenia, Chili, Mexico en Vietnam. Er zijn voornemens om onderhandelingen te starten met Zuid-Afrika en Maleisië. Daarnaast zijn er onderhandelingen gaande met Australië, Nieuw-Zeeland, Indonesië, India, de Filipijnen en Thailand.

De Tweede Kamer stemde al twee keer tegen Mercosur. De laatste keer was in december 2024, met een grote meerderheid van 109 stemmen. Mochten NSC, GroenLinks-PvdA en ChristenUnie van kamp veranderen, dan verandert dat in een minderheid van 61 zetels.

Een volgende stemming staat gepland voor na het meireces. Dan wordt onder meer gestemd over een dinsdagavond ingediende VVD/D66-motie waarin partijen opnieuw naar hun standpunt inzake Mercosur wordt gevraagd.