GroenWijzer helpt gewastelers bij samenstelling akkerrand

'Als je dan toch akkerranden aanlegt voor subsidieregelingen of maatschappelijk draagvlak, kun je ze ook beter maar zo goed mogelijk benutten', vindt Gilbert van Campen. De Flevolandse akkerbouwer met een bedrijf in Kraggenburg heeft al zeven jaar ervaring met het zaaien van bloeiende stroken tussen zijn aardappelpootgoed. En daar ziet hij pas de laatste jaren echt de resultaten van.

'Met begeleiding vanuit het onderzoek lukt het nu om de druk van bladluizen in pootgoed te verminderen, met de juiste samenstelling van de bloeiende stroken. Wij zijn nu zover dat ik in elk geval geen pyrethroïden meer hoef te spuiten.' Van Campen vertelde tijdens het webinar over akkerranden op 17 maart over zijn ervaringen met natuurlijke plaagbestrijding.

De GroenWijzer was ook onderwerp van gesprek. Deze onlinetool ondersteunt gewastelers bij hun keuze van de juiste plantensoorten voor akkerranden en bloeiende hagen. Die keuze hangt af van het te telen gewas en de plaaginsecten die moeten worden bestreden, legt onderzoeker Bas Allema van Wageningen University & Research (WUR) Open Teelten uit. De GroenWijzer is vorig jaar ontwikkeld vanuit het Kennis op Maat-project en geïnitieerd door een groot aantal belanghebbende organisaties en instellingen.

Wisselende successen

Net als Van Campen heeft ook akkerbouwer Klaas Schenk in het Noord-Hollandse Anna Paulowna al langer ervaring met akkerranden en bloemenmengsels op zijn vaste rijpaden. Hij meldt wisselende successen van de natuurlijke plaagbestrijding. 'Het is een hele ontdekkingstocht om uit te vinden voor welke samenstelling je moet kiezen om bijvoorbeeld trips in uien te beheersen. Zelf heb ik veel daarover opgezocht via internet. Daarnaast heb ik meegedraaid met wat andere regionale akkerbouwers in een functionele agrobiodiversiteit (FAB)-project.'

Allema merkt dat in de praktijk niet iedereen beseft wat de meerwaarde kan zijn van akkerranden voor de beheersing van plaaginsecten. Aan de andere kant erkent hij dat de inzet van natuurlijke roofvijanden geen wondermiddel is. 'Wij zien de akkerranden en bloeiende hagen als onderdeel van de Integrated Crop Management (ICM)-strategie. Het levert een bijdrage. En hoe beter de samenstelling van de bloeiende gewassen, hoe beter die bijdrage.'

Volgens de WUR-onderzoeker is in de GroenWijzer alle kennis die voorhanden is over natuurlijke plaagbestrijding en de aanleg van akkerranden samengevoegd. Akkerbouwers maar ook fruittelers die op zoek gaan naar mengsels voor de beheersing van een specifiek plaaginsect in een vooraf aangegeven gewas, krijgen een ranglijst te zien met plantensoorten die het geschiktst zijn. 'Deze tool helpt absoluut mee om akkerranden optimaal te benutten en voorkomt onnodige fouten bij de samenstelling van mengsels.'

Akkerrand als volwaardig gewas

Namens Agrarische natuurvereniging BoerenNatuur Flevoland heeft veldmedewerker Raphaël Ostendorf enige ervaring met de aanleg van akkerranden. Hij zegt dat het belangrijk is dat gewastelers ook hun akkerrand behandelen als een volwaardig gewas. 'Daarbij hoort een goede grondbewerking en inzaai van de randen onder gunstige omstandigheden.' De voorkeur van Ostendorf gaat uit naar zaaien in het najaar vanwege de betere onkruidonderdrukking. Maar hij begrijpt ook dat dit niet altijd lukt door andere werkzaamheden.

In antwoord op vragen van kijkers tijdens het webinar, meldt Allema dat natuurlijke bestrijders vanuit akkerranden tot wel 100 meter in de percelen effect hebben op de beheersing van bijvoorbeeld trips of luizen. 'Korenbloemen, klaprozen, phacelia en boekweit kunnen heel aantrekkelijk en effectief zijn. Maar soms zijn er ook nadelige eigenschappen van bloemensoorten in relatie tot een bepaald gewas. Daar houdt de GroenWijzer ook rekening mee', aldus de WUR-onderzoeker.

Bloeiende hagen

Voor een goede overwintering van de roofinsecten kan de aanleg van bloeiende hagen zeker van meerwaarde zijn, stelt Ostendorf. Volgens hem geldt dat met name ook voor boomgaarden waar vaak al vroeg in het seizoen plaaginsecten actief zijn. De medewerker van BoerenNatuur Flevoland vertelt dat de natuurvereniging op zoek is naar regionale fruittelers om geschikte mengsels mee samen te stellen voor bloeiende hagen rond appel- en perenpercelen.

Schenk adviseert collega-akkerbouwers op tijd te beginnen met nadenken over de functie van akkerranden op hun bedrijven. 'We weten dat het gebruik van chemische middelen minder wordt. Het is beter om niet te wachten tot je met de rug tegen de muur staat. Om natuurlijke plaagbestrijding optimaal te benutten moet je vlieguren maken. Ook wij zijn nog lang niet uitgeleerd. Maar gelukkig hebben we nu wel de beschikking over deze tool, waarin de meeste kennis over akkerranden overzichtelijk is verzameld.'