PBL: akker- en tuinbouw loopt tegen grenzen aan

De uitdagingen betreffen emissies naar het water verminderen, de biodiversiteit in het boerenland verbeteren en aanpassen aan klimaatverandering. Het PBL schrijft in de publicatie 'Uitdagingen voor de akker- en tuinbouw' dat naast de ketensamenwerking een gedragen langetermijnvisie een voorwaarde is om de gestelde doelen te halen.

Een gemeenschappelijke duurzaamheidsstandaard ziet het PBL als wenselijk om te komen tot langetermijnafspraken voor beloningen van milieu- en natuurprestaties. Een randvoorwaarde bij de verduurzaming is dat de landbouw voldoende en gezond voedsel blijft produceren, zeker in het licht van de geopolitieke ontwikkelingen en de kwetsbaarheid door klimaatverandering. Tegelijkertijd moeten boeren een fatsoenlijke boterham kunnen verdienen, stelt het planbureau.

Verduurzaming is niet alleen nodig om de nadelige effecten van de akker- en tuinbouw op de biodiversiteit en de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit te verminderen. Ook de sector zelf loopt tegen grenzen aan, voorziet het PBL. De overheidsinstantie wijst op de beperkte beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen voor een effectieve bestrijding van ziekten en plagen en de grotere risico's vanwege aanhoudende droogte of juist extreme buien.

Debat over toekomst

Het PBL constateert in de publicatie dat in het debat over de toekomst van de landbouw technologische en natuurinclusieve oplossingen vaak tegenover elkaar worden geplaatst. In werkelijkheid is een combinatie van beide noodzakelijk, stelt het planbureau. Voorbeelden worden daarbij genoemd van precisielandbouw en maatregelen om de emissie van gewasbeschermingsmiddelen naar oppervlaktewater te verminderen.

De boodschap van het PBL is dat boeren alleen in samenwerking met de overheid en private partijen de stap naar een duurzame landbouw kunnen maken. In deze samenwerking is de overheid aan zet voor kaderscheppend beleid. Voor boeren is continuïteit in regelgeving en subsidies belangrijk om investeringen in nieuwe technieken of teelten terug te kunnen verdienen.

Overheden en private partijen kunnen samen werken aan een gemeenschappelijke duurzaamheidsstandaard, luidt de aanbeveling. Dit is eerder al voorgesteld in het conceptlandbouwakkoord. Wijzigingen in het EU-recht bieden daar meer ruimte voor, stelt het PBL. Om ten slotte tot een aantrekkelijk en effectief totaalpakket te komen, is het wenselijk dat boeren beloningen uit publieke en private bronnen kunnen combineren.