Vanaf 2026 geen eendagshaantjes meer doden

Om in 2026 geen eendagshaantjes meer te doden voor zowel de Nederlandse als Duitse markt, hebben de drie partijen de roadmap 'Uitfaseren van het doden van eendagshaantjes van legrassen' ontwikkeld. Met dit doel worden jaarlijks 6 tot 7 miljoen eendagshaantjes minder gedood.

De afgelopen periode is hard gewerkt aan de voorbereiding en de Nederlandse pluimveesector is nu technisch klaar voor deze stap. De roadmap is opgesteld aan de hand van een gewijzigde motie van Sandra Beckerman (SP) en Derk Boswijk (CDA) uit 2021. Wiersma beschouwt die motie met deze roadmap als afgedaan.

'Ik ben er trots op dat de sector de handschoen heeft opgepakt om samen met de Dierenbescherming en mijn ministerie tot deze doelstelling te komen. Het benadrukt dat de Nederlandse agrarische sector zich concreet inzet op het gebied van dierenwelzijn', aldus de landbouwminister.

Geslachtsbepaling in het ei

Een belangrijke manier om het doden van eendagshaantjes tegen te gaan, is geslachtsbepaling in een ei. De eieren van haankuikens worden uit het broedproces gehaald, waardoor de dieren niet meer hoeven te worden gedood. Dit gebeurt uiterlijk op dag 12 van het broedproces.

Voor geslachtsbepaling in het ei zijn verschillende technieken beschikbaar, zoals een MRI-scan en kunstmatige intelligentie. Een andere methode maakt een klein gaatje in het ei om er een druppeltje vloeistof uit te halen waarmee het geslacht wordt bepaald. Innovatie speelt hierbij dus een sleutelrol. Nederlandse kuikenbroeders hebben intussen apparatuur geïnstalleerd waarmee geslachtsbepaling kan worden uitgevoerd. Voor de Duitse markt zijn deze installaties al in gebruik.

Daarnaast kan ervoor worden gekozen de hanen uit te laten komen en op te fokken voor het vlees. Opfokorganisaties hebben capaciteit voor de opfok van leghaantjes geregeld. En tenslotte is er de route van de dubbeldoelkippen. Dit zijn kippen die zowel geschikt zijn voor het leggen van eieren als voor de vleesproductie. Deze zijn wat zwaarder dan de huidige legrassen, waardoor het economisch interessanter is de hanen voor het vlees te houden.

ZED-eieren

Voor de eieren is een speciale term gekozen: ZED, wat staat voor Zonder Eendagshaantjes Doden. In Duitsland werden ze al aangeduid als OKT, oftewel Ohne Kükentöten. Met dit label kunnen consumenten er bewust voor kiezen om eieren en eierhoudende producten te kopen waarvoor geen eendagshaantjes zijn gedood.

Essentieel voor het bereiken van de doelstelling is dat de vraag naar ZED-eieren toeneemt, evenals de bereidheid om meerkosten voor de producten te betalen. Om de marktvraag te stimuleren zijn meerdere gesprekken gevoerd met markt- en ketenpartijen zoals supermarkten, horeca, catering en verwerkende industrie. Die gesprekken worden de komende periode geïntensiveerd.

Verwachte meerkosten

Wageningen Economic Research heeft berekeningen gemaakt voor de verwachte kosten van ZED-eieren. De kostprijs voor een pluimveehouder zal ongeveer 1,15 cent stijgen.

De betrokken partijen hebben ook de laatste stand van zaken van de wetenschap en beschikbare technieken in kaart gebracht. En de voorbereidingen zijn gestart voor een databestand waarmee actueel inzicht over relevante aantallen beschikbaar komt. Hiermee kan de voortgang worden gemonitord.

Wiersma heeft er vertrouwen in dat de doelstelling in 2026 wordt behaald en dat Nederland over kan naar de productie van tafeleieren zonder dat er eendagshaantjes voor hoeven te worden gedood. De minister zegt dat ze de stevige samenwerking en inzet waardeert die de betrokken partijen de afgelopen jaren hebben laten zien om dit te realiseren.