Bepalen pachtprijzen moet anders, maar hoe?

VVD en GL-PvdA presenteerde donderdag in aanloop naar een commissiedebat over pacht de initiatiefnota ‘Wijsheid in pacht’. Daarin pleiten beide partijen voor een herziening van het pachtprijzenbesluit uit 2007.

De pachtnormen worden nu jaarlijks bepaald op basis van een volgens ingewikkelde berekeningswijze waarbij onder meer de opbrengsten van bedrijven die deel uitmaken van het Bedrijveninformatienet van Wageningen Economic Research (WER) worden meegenomen.

De systematiek waarmee de pachtnormen worden bepaald zorgt volgens de Kamerleden Thom van Campen (VVD) en Laura Bromet (GL-PvdA) (foto) voor onwenselijk grote schommelingen in de pachtprijzen zijn. De twee willen dat vervangen door een berekeningswijze waarbij de prijzen niet voor één jaar, maar voor drie tot vijf jaar wordt vastgesteld. Zo weten zowel pachter als verpachter voor een langere periode waar ze aan toe zijn.

Herindeling pachtregio's

Bovendien blijkt uit analyses door de Wageningen Universiteit dat een herindeling van pachtregio's mogelijkheden biedt. De initiatiefnemers van de nota stellen daarom voor om de berekeningswijze aan te passen, waarbij de transparantie over het tot stand komen van die prijzen essentieel is en er beter moet worden gekeken naar het opbrengend vermogen van de grond.

Naast VVD en GL_PvdA zijn er meer partijen die pleiten voor een andere berekening. Cor Pierik (BBB) stelt voor om te kijken naar gemiddelde opbrengst per regio. Een ander voorstel is om pachtnormen in te delen naar grondsoort in plaats van regio.

Harm Holman (NSC) vroeg Rummenie ook andere oorzaken van de hoge pachtprijzen mee te nemen. De hoge grondprijzen die daarin doorwerken zijn volgens hem het gevolg van het speculeren met landbouwgrond door investeerders. Daarnaast speelt de grondhonger voor mestplaatsingsruimte een rol.

‘Het probleem is de waarde van de grond, van gemiddeld 80.000 euro tot 200.000 euro per hectare in de IJsselmeerpolders. Dat staat niet meer in verhouding met wat het voor een boer op kan brengen’, zegt de NSC’er.

Staatssecretaris Rummenie neemt de herziening van de pachtnormen mee in de nieuwe pachtwet waarvoor hij eind 2025 een voorstel wil indienen. Het voorstel uit de nota voor meerjarige pachtnormen neemt hij mee in de gesprekken die hij gaat voeren met betrokken organisaties. Hij erkent daarbij het belang van stabiele pachtprijzen voor boeren en tuinders. ‘De fluctuaties zijn fors. We moeten die schommelingen dempen. Het vinden van een andere systematiek is echter niet eenvoudig.’

In de Tweede Kamer leven ook zorgen over de gevolgen van de hoge pacht- en grondprijzen voor de verduurzaming van de landbouw. Het zou leiden tot meer intensieve teelten met hoge opbrengsten en soms nadelige invloeden om het milieu. Daarbij wordt de lelieteelt veelvuldig genoemd. Lagere pachtprijzen kunnen deze trend doorbreken.