Wiersma: 'Ik ga niet het onmogelijke vragen van agrarisch ondernemers'

Het kabinet wordt door de rechter gehouden aan het stikstofdoel voor 2030. Dan moet 50 procent van de meest stikstofgevoelige natuur onder de kritische depositiewaarde (KDW) zijn gebracht. Er zijn al wel diverse maatregelen die ertoe leiden dat er een daling is in de stikstofuitstoot. Maar de rechtbank vindt dit niet voldoende en draagt op dat er aanvullende maatregelen moeten worden getroffen. In een gesprek met journalisten legt de minister uit wat dat betekent.

Wat vindt u van de uitspraak van de rechter?

'Het is niet de uitspraak waar ik op gehoopt had, want dit kabinet neemt stikstofreductie en het stikstofbeleid zeer serieus. Er zijn al veel maatregelen genomen, zoals bijvoorbeeld de vrijwillige uitkoopregelingen, en we werken aan nieuwe maatregelen. We moeten de uitspraak bestuderen om precies te zeggen wat de concrete uitwerking is. Dat we hiermee aan de slag moesten was al bekend. En dat doen we ook. Dit kabinet gaat ervoor om een doorbraak te forceren.'

De rechter zegt min of meer dat u de plannen van het vorige kabinet niet had moeten schrappen. Hoe ziet u dat?

'We hebben met dit kabinet en dit regeerprogramma gekozen voor een andere route. We zijn nu bezig met de uitwerking daarvan. Het schrappen van het transitiefonds was een onderhandelingsuitkomst. Dat is een feit waar ik mee te maken heb. Plannen zonder geld zijn niet uitvoerbaar. Ik heb dat plan dus met een reden veranderd. Eind vorig jaar heb ik de contouren van de nieuwe plannen gepresenteerd en daar zijn we nu mee bezig. De urgentie om daar concrete uitwerking aan te geven is hoog.'

Hoe gaat u nu verder met uw stikstofaanpak?

'We hebben een ministeriële commissie opgericht waarin we onze plannen uitwerken. Ik ga niet vooruitlopen op de plannen die we in deze commissie gaan bespreken. Wat we al wel hebben is een regeerprogramma. Daar staat een aantal goede voorstellen in en daar sta ik nog steeds achter. We gaan bijvoorbeeld toe naar bedrijfsspecifieke emissiesturing. Daar geloof ik in.'

Kijkt deze commissie alleen naar de agrarische sector of ook daarbuiten?

'Alles komt op tafel. We gaan met de commissie kabinetsbreed naar oplossingen te kijken. Daarbij kijken we niet alleen naar de land- en tuinbouw, maar ook naar andere sectoren.

'En laat duidelijk zijn dat ik als minister niet het onmogelijke ga vragen van agrarisch ondernemers. Het kabinet vindt het belangrijk dat maatregelen uitvoerbaar blijven en dat we ook de maatschappelijke en economische gevolgen van die maatregelen meewegen.

'Het is ook goed dat de rechter zelf ook constateert dat heel draconische maatregelen op korte termijn niet realistisch zijn. De rechter heeft vandaag benadrukt dat het aan de overheid is de verschillende belangen goed af te wegen. En dat zal onderdeel zijn van het maatregelenpakket waar we mee komen.'

Is het uit de Omgevingswet halen van de KDW een van die maatregelen?

'Het staat in ons regeerprogramma dat we een aantal zaken tegen het licht houden, zoals de KDW in de Omgevingswet. We werken op dit moment aan een juridisch houdbaar alternatief. 'Uit de wet halen' betekent niet dat er geen aanvullend beleid nodig is.

'Gezien de uitspraak van de rechter blijft de urgentie dat stikstofgevoelige natuur ontlast wordt, zodat verslechtering wordt voorkomen. De omgevingswaarden staan in nationale wetgeving, dus dat kan zonder toestemming van Brussel. Wat van Europa wel moet, is ervoor zorgen dat de natuurgebieden niet verslechteren.'

Is gedwongen uitkoop een optie?

'Nee. Absoluut niet. In het regeerprogramma staat ook dat we geen gedwongen uitkoop doen van agrarisch ondernemers. Ik ga dat als minister ook niet meemaken.'

De rechter legt de staat een dwangsom op van 10 miljoen euro als het reductiedoel in 2030 niet wordt gehaald. Kunt u meer tijd kopen door deze te betalen?

'Dat lijkt me niet bestuurlijk verantwoord. De rechter legt niet zomaar een dwangsom op. Ik zie het als een belangrijk signaal waarmee de rechter onderstreept dat er concrete stappen moeten worden gezet.'