Provincies: emissiedoel kan in theorie worden behaald met innovatie

Het Interprovinciaal Overleg (IPO) financierde het onderzoek dat is uitgevoerd door Wageningen University & Research (WUR). Met het rapport 'Verkenning effecten landbouwinnovaties' dat maandagmiddag is gepresenteerd, wil de belangenbehartiger van provincies in kaart brengen wat het potentieel van landbouwinnovaties is om emissies van de Nederlandse veehouderijsector naar lucht en water te verminderen.

Het onderzoek richt zich op 44 innovaties die beschikbaar zijn op korte (één tot vijf jaar) en middellange termijn (vijf tot tien jaar), binnen de kaders van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Daarbij gaat het onder meer om verbeteringen in stal- en mestopslagsystemen, diervoeding, bemesting en bodembeheer.

Bij volledige implementatie zouden theoretische reducties van 61 tot 72 procent voor ammoniak en 27 tot 48 procent voor broeikasgassen mogelijk zijn. Net als aanzienlijke verminderingen in nitraat- en fosfaatverliezen. Maar praktisch gezien blijven de haalbare reducties lager, door beperkingen in implementatie en variaties tussen bedrijven.

'Om de opgaves in het landelijk gebied te realiseren is een combinatie van innovaties noodzakelijk, met maatregelen in zowel de huisvesting (stal en mestopslagen) als bedrijfsvoering (dierrantsoenen, mestbewerking en mesttoediening), waarbij alle bedrijven de maatregelcombinaties ook nog eens optimaal inzetten. Omdat het moeilijk is voor te stellen dat aan al deze voorwaarden wordt voldaan, zal er naast technologische innovaties ook noodzaak zijn tot gedeeltelijke extensivering of veestapelreductie', stellen de WUR-onderzoekers.

Melkveehouderij meeste potentieel

De meeste potentie zit in de melkveehouderij, bijvoorbeeld door maatregelen als methaanreductie via aangepaste pensfermentatie en betere mestverwerking. Innovaties in de varkenshouderij richten zich op stalverbeteringen en diervoederadditieven, terwijl de pluimveehouderij een beperkter potentieel heeft door reeds lage emissies.

Waterkwaliteit blijft een uitdaging, stellen de Wageningse onderzoekers, precisiebemesting en duurzaam bodembeheer ten spijt. Ook blijkt het behalen van doelen voor fosfaatreductie complexer dan voor stikstof. Bovendien hebben regionale variaties in grondsoort en bedrijfsintensiteit invloed op de effectiviteit van maatregelen.

Honderden miljoenen euro's

Maatregelen op het gebied van voer en management zijn vaak niet duur en kunnen soms geld opleveren, stellen de wetenschappers. 'De innovaties in stalsystemen vragen echter om grote investeringen, meer dan 20 euro per kilo ammoniakreductie. Daardoor lopen de totale jaarkosten voor de landelijke uitrol van deze innovaties indicatief op tot 270 miljoen euro per jaar', zo staat in het rapport.

De jaarkosten voor maatregelen uit de andere twee sporen – mesttoediening en diervoeding – worden geschat op 127 miljoen euro per jaar. Als per bedrijf innovaties voor de drie sporen tegelijkertijd worden geïmplementeerd, waardoor de reductie groter is dan de huidige NPLG-opgave, lopen de jaarkosten op tot 521 miljoen euro per jaar.

Om de doelen van het NPLG te realiseren zijn beleidsmaatregelen nodig die economische ondersteuning bieden, evenals investeringen in handhaving en monitoring. Het rapport concludeert dat de veehouderij perspectief heeft om emissiereducties te behalen. Maar samenwerking tussen overheid, sector en kennisinstellingen blijft cruciaal om zowel de milieu- als economische duurzaamheid te waarborgen.