Veel stress bij zetmeeltelers over wratziekte

De impact van wratziekte is groot. Op percelen waar besmettingen zijn gevonden, mogen twintig jaar geen aardappelen of andere rooivruchten worden geteeld. Voor naastliggende bufferpercelen gelden strenge voorwaarden voor de teelt van rassen met bijna volledige resistentie tegen de aangetroffen variant van wratziekte.

Een teler vertelde dat hij tijdens de oogst een auto van een controleur zag rijden in de buurt van zijn percelen. 'Dat bezorgde me toen hartkloppingen. Ook omdat we allemaal weten dat het in ons teeltgebied goed fout zit.' Het teeltgebied betreft vooral de Veenkoloniën in Groningen en Drenthe met traditioneel een intensieve teelt van zetmeelaardappelen.

Inspecteur Bejanka Douwstra van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) was gevraagd om in Vlagtwedde de LTO-leden bij te praten over de stand van zaken rondom wratziekte. Zij werd geconfronteerd met telers die vinden dat ze te weinig op de hoogte worden gehouden.

Bellen met buren

Een van de telers wilde weten waarom hij geen bericht krijgt over eventuele besmettingen in de buurt. Vaak zijn er volgens hem wel vermoedens. 'Maar wij horen niks officieel en weten niet waar we aan toe zijn. Moeten wij soms zelf met onze buren bellen en vragen of zij wratziekte hebben?'

Douwstra heeft begrip voor de situatie van de telers, maar wijst ook op de regelgeving rond privacy. De vergelijking die wordt gemaakt met de uitbraak van vogelgriep, waarbij getroffen bedrijven wel gelijk worden gemeld, gaat volgens haar niet helemaal op. 'Vogelgriep is veel besmettelijker en vraagt om snel ingrijpen. Bij wratziekte is voor de juiste maatregelen eerst uitgebreid onderzoek nodig.'

Dirk Jan Beuling, LTO-bestuurder en gespreksleider op de sectoravond, zegt dat het signaal over de communicatie helder is. Hij wijst erop dat er aan informatievoorziening al het een en ander wordt gedaan in de vorm van bijeenkomsten voor erfbetreders en in kleinere groepen met betrokken telers. 'Wij willen met de NVWA bekijken hoe we dit kunnen verbeteren.'

Vermoedelijk nieuwe fysio

In haar update meldt Douwstra dat afgelopen jaar op één aardappelperceel een besmetting met wratziekte is gevonden. Dat is minder dan voorgaande jaren. Toen bleek dat de relatief nieuwe fysio 38 voor meer druk van de schimmelziekte zorgde. Bijkomend nieuw probleem is dat een variant op de oudere fysio 18 nu ziekteverschijnselen geeft op rassen die verondersteld worden resistent te zijn.

'Onze conclusie is dat het hier vermoedelijk gaat om opnieuw een nieuwe fysio', stelt de inspecteur. 'Voorlopig duiden we deze fysio aan met 18+.' In testsystemen maakt NVWA nu onderscheid met fysio 18. Als het verschil duidelijk is, kan worden begonnen met onderzoek om de vatbaarheid van rassen voor deze 18+ vast te stellen.

Vervolg Plan van Aanpak

Het vermoeden van een nieuwe fysio en het verder ontwikkelen van een effectieve bestrijdingsstrategie zijn voor stichting TBM (Teeltbeschermingsmaatregelen Zetmeelaardappelen) en de werkgroep zetmeel van LTO aanleiding om een vervolg te geven aan het Plan van Aanpak Wratziekte. Een kernteam buigt zich komend jaar over voorstellen voor nieuw onderzoek dat een bijdrage moet leveren aan beheersing van dit quarantaineorganisme, meldt Beuling.

Het onderzoek dat wordt uitgevoerd als ondersteuning voor het Plan van Aanpak Wratziekte, vindt plaats onder de noemer publiek-private samenwerking (PPS) Grip op Wratziekte. Beleidsadviseur Evelien Drenth van LTO zegt dat de zoektocht naar nieuwe resistentiegenen een belangrijk onderdeel is van dit onderzoeksprogramma.

'Een ander voorbeeld van nieuw onderzoek is het beïnvloeden van de overlevingsduur van sporen van wratziekte in de bodem. Dit gebeurt om het teeltverbod van twintig jaar wellicht te kunnen verkorten', legt Drenth uit aan de zetmeeltelers in Vlagtwedde.