'Rendement miscanthus beter dan van mais'

Achtergrond Akkerbouw Peter van Houweling 06 nov 2024 om 06:30uur

In Nederland groeide dit jaar ruim 650 hectare miscanthus. In landen als Frankrijk en Engeland staat al zo'n 10.000 hectare. Volgens Miscanthus-Agri is het rendement beter dan van mais, maar zitten in de berekening nog wel onzekerheden.

%27Rendement+miscanthus+beter+dan+van+mais%27

Miscanthus-Agri leverde dit jaar voor ruim 100 hectare aan plantmateriaal aan agrariërs in heel Nederland. Normaal gesproken worden de wortelstokken in het voorjaar geplant, maar dit seizoen liep de planttijd vanwege het natte voorjaar zelfs tot in augustus.

In het eerste jaar is er geen oogst. Voor het rendement van de teelt van dit jaar had het late planten dus geen gevolgen. Gemiddeld staat de opbrengst aan biomassa in het jaar na planten op ruwweg de helft en in het derde jaar op het maximale niveau.

Voor een goed rendement moeten de planten minimaal 15 jaar worden geoogst. Miscanthus blijft 20 tot 25 jaar opbrengst geven. Het natte voorjaar zorgde er wel voor dat de wortelstokken goed zijn aangeslagen. Voldoende vocht is belangrijk, vooral bij het begin van de teelt. Een teler moet het eerste jaar kunnen beregenen. Miscanthus is geen woekeraar.

De pollen zijn te hard om er met de mestinjecteur overheen te rijden

Simon Peters mede-eigenaar van Miscanthus-Agri

Het beste is om het gewas te bemesten voor het planten. Daarna heeft het geen bemesting meer nodig. Er is wel mestplaatsingsruimte, maar Simon Peters van Miscanthus-Agri raadt af dierlijke mest uit te rijden in het gewas. 'De pollen zijn te hard. Daar kun je met de injecteur lastig doorheen rijden.'

Het is vaak wel raadzaam om voor het planten een onkruidbestrijding uit te voeren, want onkruid belemmert de uitstoeling van de planten. In het plantjaar en eerste oogstjaar kan de onkruidbestrijding zowel chemisch als mechanisch plaatsvinden. Twee herbiciden zijn toegelaten: AZ 500 en Callisto.

Alleen oogsten

Na de eerste twee jaar hoeft er niets meer te gebeuren aan het gewas, alleen oogsten. Dat kan met een gewone maishakselaar of met een maaier en balenpers. Oogsten gebeurt aan het eind van de winter, als de plant zijn voedingsstoffen heeft teruggetrokken in de bodem. In ieder geval voordat de nieuwe groene neuzen te zien zijn. Het geoogste product bevat dan ongeveer 85 procent droge stof.

Miscanthus kan in balen of los worden opgeslagen bij de teler. Miscanthus-Agri kan ook voor opslag zorgen. Voor de verdere verwerking is het belangrijk dat het product schoon is, het liefst zonder grond of andere tarra.

De opbrengst varieert van 14 tot 20 ton droge stof per hectare per jaar; op zand gemiddeld 15 ton en op klei 18 ton. Miscanthus-Agri zet zich in voor samenwerkingen met ketenpartijen voor de lange termijn. Het bedrijf biedt nu nog geen garanties voor afname, maar werkt eraan om die in de toekomst wel te kunnen geven.

Tekst gaat verder onder kader.

Miscanthus-Agri is gespecialiseerd in opkweek, teelt en afzet

Miscanthus-Agri is een samenwerking van zes personen, waaronder drie Noord-Brabantse boom- en plantenkwekers. Het bedrijf is gespecialiseerd in de opkweek, teelt en afzet van miscanthus. De vermeerdering vindt plaats bij de drie plantenkwekers: in Best, Haaren en Heeswijk. Agrarisch ondernemers die miscanthus willen telen, kunnen bij Miscanthus-Agri terecht voor wortelstokken (rhizomen) of kweekplantjes en tegen een meerprijs voor teeltadvies of een plantmachine. Het bedrijf leverde dit jaar plantmateriaal aan ondernemers voor een oppervlakte van circa 100 hectare. Miscanthus-Agri verwerkt de oogst tot een kant-en-klaar product voor diverse toepassingen. Het bedrijf werkt bovendien aan ketensamenwerkingen met agrariërs, grondeigenaren en de verwerkende industrie. Daarnaast doet het bedrijf veel onderzoek naar de teelt en verwerking van miscanthus, onder meer in samenwerking met HAS green academy in Den Bosch. Op vrijdag 8 november vindt nog een informatiebijeenkomst plaats voor geïnteresseerde telers. Aanmelden kan hier.

Het plantgoed, het planten en de bijbehorende teeltmaatregelen vragen in het eerste jaar een investering van een kleine 5.000 euro per hectare. Het eerste jaar is er geen oogst en zijn er dus geen inkomsten. Maar hoe langer het gewas staat, hoe aantrekkelijker het financieel is.

Miscanthus-Agri rekent met een opbrengst voor de teler van gemiddeld 2.424 euro per hectare. In die berekening zitten nog wel onzekerheden. Zo is gerekend met een opbrengst van 150 euro per ton droge stof af land. De marktprijs uit opslag is nu hoger, geeft Peters aan. Dit is namelijk zo'n 180 euro. Bovendien is er een sterk stijgende vraag naar het ruwe product.

Punten in GLB-ecoregeling

Ook de bijdrage aan de hectarepremie in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) kan variëren. Miscanthus-Agri rekent met een bijdrage van 450 euro per hectare. Het vezelgewas zorgt voor veel punten bij het behalen van de status goud in de ecoregeling, waardoor de teler een hogere premie per hectare voor het totale bedrijf ontvangt.

De hoogte van dit bedrag is sterk afhankelijk van de rest van het bouwplan en de omvang van het bedrijf waar de teelt plaatsvindt. De hoogte van de opbrengst van de carbon credits kan ook variëren. Miscanthus-Agri gaat in de berekening uit van 300 euro per hectare per jaar voor de opgeslagen koolstof in de bodem.

Voor het verzilveren adviseert het bedrijf Carbon Farmers van LTO Bedrijven in te schakelen. Miscanthus legt ook bovengronds veel koolstof vast. Er lopen projecten om ook die carbon credits te verwaarden.

Tekst gaat verder onder kader.

Verdeling opbrengst carbon credits is nog volop in discussie

Zowel onder- als bovengronds legt miscanthus veel CO2 vast. Die eigenschap wordt steeds belangrijker nu alle overheden inzetten op vermindering van CO2-uitstoot. Met carbon credits is deze eigenschap te gelde te maken. Maar de verdeling van de opbrengst van carbon credits is nog volop in discussie. Ook de verwerkers en bouwbedrijven loeren op die opbrengst. Op een congres eerder deze herfst vlogen LTO-voorzitter Ger Koopmans en bouwers elkaar daarover nog in de haren. De bouwmaterialenindustrie is verantwoordelijk voor 11 procent van de nationale CO2-uitstoot. De overheid wil met de Nationale Aanpak Biobased Bouwen bereiken dat er volgend jaar 22 goedlopende ketens zijn, op basis van 7.000 hectare vezelgewassen. Ander doel is dat in 2030 minstens 30 procent van de nieuwbouwwoningen is gerealiseerd met 30 procent biobased materialen en dat tenminste 30 procent van de isolatie daarmee is uitgevoerd. Het Nationaal Groenfonds start in november met een pilot om de teelt van vezelgewassen voor de bouw te stimuleren. De overheid koopt via deze regeling carbon credits van telers als het vezelgewas aantoonbaar wordt verwerkt tot biobased bouwmateriaal.

Het gewas heeft veel andere toepassingen, zoals voor mulch, als afdekmateriaal voor potten op planten- en boomkwekerijen en als veenvervanger in substraten en groeimedia. Plantenkweker Joost Sterke in het Brabantse Haaren, een van de partners van Miscanthus-Agri, is om die reden destijds op kleine schaal begonnen met de teelt. Hoveniers gebruiken het steeds meer in tuinen en openbaar groen.

Andere toepassingen zijn bouwmaterialen, strooisel in de veehouderij, kachelpellets en papier. Bovendien vindt onderzoek plaats naar het gebruik van miscanthus in bioplastics. Dit alles biedt perspectief op een groei van de markt voor het gewas.