Belang van de klok neemt af bij aardappelveiling Alvantho

Voorafgaand aan de eerste veildag organiseerde het bestuur van Alvantho een persdag voor vakredacties en lokale media. Doel was, naast de aankondiging van de start van het aardappelseizoen 2024, een toelichting geven op de positie van de veiling en Alvantho als handelsmerk onder de aandacht brengen. Het merk is bedoeld om primeuraardappelen als herkenbaar product van het eiland Tholen in de markt te zetten.

Op de veiling worden de aardappelen aangeboden in zwarte 20 kilo-kisten met het Alvantho-logo. Daarnaast vervult de veiling een belangrijke rol bij de bemiddeling van de aardappelen van leden die niet voor de klok komen. Bestuursvoorzitter Gerard Brooijmans meldt dat de coöperatieve veiling goed is voor een omzet van 7,5 tot ruim 10 miljoen kilo per jaar. Daarbij hoort een financiële jaaromzet die varieert tussen 2 en 3 miljoen euro.

Alvantho telt 55 leden, waarvan 42 actief aardappelteler zijn. Hage zegt dat de omzet inmiddels voor 60 procent komt uit bemiddeling en voor 40 procent van de aanvoer via de klok. Hij ziet het aandeel bemiddeling geleidelijk toenemen. Voor leden geldt vanaf 1 juni tot 1 september een aanvoerplicht voor vroege aardappelen.

Dagelijkse veiling

In de eerste periode van het afzetseizoen draait de veilingklok dagelijks, vanaf augustus neemt de frequentie af. Telers brengen zelf de aardappelen naar de veiling en Hage, die ook veilingmeester is, beoordeelt de partijen. Daarna bekijken potentiële kopers het aanbod in de neerzethal. De veiling start om 09.30 uur en duurt vaak zo'n half uur.

Meestal zijn een stuk of acht kopers aanwezig, die als commissionair voor handelaren en verpakkers uit het hele land inkopen. Brooijmans legt uit dat de krimp van de klokverkoop te maken heeft met de arbeid die het kost om aardappelen in kleine kisten aan te voeren. 'Zeker voor grotere volumes los geleverd of in kuubskisten is bemiddeling efficiënter. Wat ook meespeelt, is de afnemende vraag naar kistaanvoer voor weekmarkten of groentespeciaalzaken.'

De markt voor vroege aardappelen is in beweging, constateert Brooijmans. Wat de gevolgen daarvan zijn voor Alvantho is, vindt hij lastig aan te geven. 'Het is de vraag of de klok blijft draaien als de aanvoer daarvoor minder wordt. We bekijken van jaar op jaar hoe we onze dienstverlening moeten aanpassen. Voorlopig gaan we door met de klok en de bemiddeling. Alvantho is een sterk merk en belangrijk voor de lokale economie, dat moeten we in stand houden.'

Voor afzet via de veiling betalen de leden van Alvantho zo'n 6 tot 7 procent provisie. Teler Johan Fase in Sint-Maartensdijk vertelt bij een perceel met Dorés, Frieslanders en Bildtstar over zijn afzetstrategie en de keuzes die hij maakt. 'Van het gewas dat onder folie heeft gestaan, schat ik de opbrengst nu op omgerekend 30 ton per hectare.'

Fase vervolgt: 'Daarvan kan ik volgende week een deel in kisten rooien en voor de klok brengen. Dat kost wel veel extra werk en ik moet nog bekijken of de primeurprijs dat goedmaakt.'

De teler, die ook bestuurder is bij Alvantho, zegt dat op dit moment in het seizoen er elke dag circa één ton aardappelen bij groeit. 'Als ik kies voor bemiddeling, wacht ik met rooien tot de maat grover is en ik meer kilo's kan leveren. Het gewas spuit ik dood om velvaste aardappelen na een week met een grote voorraadrooier uit de grond te halen.'

Die aardappelen vinden vaak een bestemming in kleinverpakking, vertelt hij. 'In het oogstseizoen kan ik steeds bepalen wat voor mij het meest gunstig is.

'Niet van de kistjes'

Leen Guiljam heeft met zijn broer André en zoon John een akkerbouw- en loonbedrijf in Sint-Annaland. Zij telen 70 hectare vooral vroege aardappelen en maken de laatste twintig jaar alleen gebruik van Alvantho voor bemiddeling. 'Wij zijn niet van de kistjes', verklaart Guiljam. 'Maar werken in de afzet wel graag samen met Alvantho. Onze aardappelen gaan vaak in grotere volumes weg voor verkoop via retail of voor het vroege fritessegment.'

Guiljam vindt het belangrijk dat de hogere teeltkosten door de markt worden opgebracht. Als teler moet hij ervoor zorgen dat er genoeg productie is en via Alvantho verwacht hij een goede prijs te ontvangen. 'Zeker de laatste jaren zijn we daar tevreden over.' Verder is het voor hem een meerwaarde dat er via de veiling de zekerheid van uitbetaling is. 'En dat we binnen twee weken na levering ons geld krijgen.'