'Nieuw appelras Bloss kan de teelt een impuls geven'

'Dat ikzelf in een supermarkt appels kan kopen van het ras Bloss is wel uniek', ervaart Evert Walraven. 'Meestal duurt het veredelingsproces van appels zo lang dat veredelaars dat zelf niet meer meemaken in hun werkzame leven. Wij hebben meteen de inschatting gemaakt dat dit een kruising kon zijn met veel perspectief en daarom is vanaf het begin ingezet op een snelle introductie.'

Walraven is de veredelaar van Wurtwinning, het appelras dat vanaf dit jaar onder de merknaam Bloss wordt verkocht in Jumbo Supermarkten en vestigingen van supermarktketen Hoogvliet. Samen met zijn collega en marketingspecialist Peter Jan van Ingen laat hij bij de vestiging van Fresh Forward in het Gelderse Huissen de dan nog bloeiende bomen van Bloss zien.

'Het is een gemakkelijke boom', zegt Walraven. 'De snoei is niet ingewikkeld en de appel is goed productief, kent geen beurtjaren en is bovenal weinig ziektegevoelig.' In de demoboomgaard staan boomrijen van het ras Wurtwinning naast andere appelrassen en veelbelovende selecties onder nummer die door het veredelingsbedrijf worden vertegenwoordigd.

Walraven was voorheen als veredelaar van appels verbonden aan het Instituut voor de Veredeling van Tuinbouwgewassen (IVT), toen nog onderdeel van Wageningen University & Research (WUR). In 2019 is het veredelingsprogramma voor appels van WUR overgenomen door Fresh Forward en sinds die tijd is Walraven daar ook werkzaam. In 2004, dus in zijn Wageningse periode, maakte hij de kruising die resulteerde in de appel met de merknaam Bloss.

De kruisingsouders zijn SQ159 en Honeycrisp. SQ159 is de appel die nu onder de merknaam Magic Star-Sprank bij Albert Heijn in de schappen ligt en ook uit het voormalige WUR-programma komt. Net als Bloss is ook Sprank een concept van Fresh Forward. Voor Bloss werkt het veredelingsbedrijf samen met FruitMasters en Sprank wordt samen met handelsbedrijf Vogelaar Vredehof in de markt gezet.

Toekomstgericht

Over het kruisen van appelrassen zegt Walraven dat veredelaars altijd toekomstgericht bezig zijn. 'Voor selecties waarvan we nu zaailingen aanplanten, moeten we een visie hebben op de fruitteelt zoals die er over twintig jaar uitziet. Het betekent dat we vooral inzetten op robuuste rassen. Appels van de toekomst moeten bestand zijn tegen klimaatverandering en zoveel mogelijk natuurlijke weerstand bieden tegen ziekten en plagen.'

Voor een ras als Bloss is het volgens Walraven nu een groot voordeel dat het IVT in zijn veredelingsprogramma's al vroeg inzette op ziekteresistenties. Daarom is het nieuwe ras dubbel resistent, zowel via de vader als via de moeder, tegen schurft en tolerant tegen meeldauw. Verder is de appel weinig gevoelig voor vruchtboomkanker en plagen als bloedluis en roze appelluis.

'Het middelengebruik kunnen we met 70 procent terugdringen. Twee of drie keer spuiten met een fungicide is veelal genoeg', vertelt Walraven. 'In onderzoek op proeftuin Randwijk blijkt dat Bloss goed is te telen met het verwachte middelenpakket voor 2030. De ervaringen met de nieuwe appel bij biologische telers zijn ook positief.'

Veredelingsdoelen

Naast de beperkte ziektegevoeligheid zijn smaak, bewaarbaarheid en teeltgemak belangrijke veredelingsdoelen. Van Ingen omschrijft Bloss als volzoet met een goede bite en wit vruchtvlees. 'Consumenten waarderen de appel die in het afzetkanaal consistent is met een prima uitstalleven en goede bewaarbaarheid. Met aanvulling vanuit het zuidelijk halfrond is Bloss op termijn met gemak jaarrond leverbaar.'

Naast het teeltgemak is Bloss ook productief. Volwassen bomen moeten volgens Van Ingen en Walraven constante jaarproducties van 55 tot 60 ton per hectare kunnen halen, met bovendien een aandeel klasse I van 80 tot 85 procent. Verder wordt verwacht dat de bomen goed geschikt zijn voor mechanische snoei en intensievere teeltsystemen.

Hoog teeltrendement

'Het is een appel met een hoog teeltrendement vanwege de goede opbrengsten en lage kosten. Wij verwachten dat dit ras een nieuwe klassieker kan worden en daarmee een van de opvolgers van standaardrassen als Elstar en Jonagold. Deze appel draagt bij aan het perspectief van de Nederlandse fruitteelt en kan de appelteelt in ons land een impuls geven', stelt Van Ingen.

Op veertig Nederlandse fruitbedrijven staan bomen van Bloss aangeplant. Van Ingen schat het aantal op 150.000 bomen en het areaal op bijna 50 hectare. Inmiddels staan ook bij enkele biologische fruittelers de eerste bomen van het nieuwe appelras.

'In overleg met FruitMasters bepalen we een strategie om het aanbod geleidelijk uit te breiden en af te stemmen op de vraag. De komende twee jaar komen er 50.000 bomen per jaar bij', zegt Van Ingen.

De plantbomen worden gekweekt bij vier boomkwekers in Nederland en België die zijn verbonden aan Fresh Forward. In Nederland staat Bloss vooral in Zeeland, Limburg en de Betuwe. Volgens Walraven is de appel prima te telen op meerdere grondsoorten en groeien de bomen ook goed op percelen na herinplant. Bloss wordt ook al aangeplant in Duitsland, Zwitserland en Denemarken.

'Fruittelers hebben er duidelijk vertrouwen in, de komende jaren rollen we dit concept geleidelijk verder uit', besluit Van Ingen.

Fresh Forward veredelt en vertegenwoordigt fruitrassen

Fresh Forward bestaat sinds 2005 en is gespecialiseerd in de ontwikkeling en vermarkting van rassen voor de teelt van appels en aardbeien. De veredelingsprogramma's starten jaarlijks met zo'n 15.000 nieuwe zaailingen voor appels en 140.000 zaailingen voor aardbeien. Naast Bloss vertegenwoordig Fresh Forward de bekende appelrassen Magic Star ofwel Sprank, Wellant en Elise. Voor aardbeien is het bedrijf toonaangevend met rassen als Sonata, Rumba en Lambada en het standaardras Elsanta.

Naast veredelen houdt Fresh Forward zich bezig met conceptcreatie van nieuwe en bestaande fruitrassen. Het principe daarvan is een ketenbenadering waarbij vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd. Verder wordt bij elke nieuwe introductie een geschikt afzetkanaal gezocht. Via de afdeling licentiebeheer beschermt Fresh Forward wereldwijd het intellectuele eigendom en het naleven van het kwekersrecht van de eigen rassen, maar ook van rassen van andere veredelaars.

Op het gebied van veredeling en vermeerdering werkt Fresh Forward samen met Wageningen University & Research, vier kwekers van aardbeiplanten die zijn verenigd in Fragaria Holland (en eigenaar zijn van Fresh Forward) en vier vruchtboomkwekers onder de noemer TreeQuattro. De hoofdvestiging van het veredelingsbedrijf bevindt zich in Huissen. In Nederland zijn er verder teeltlocaties voor appelzaailingen in het Limburgse Stevensbeek en het Gelderse Randwijk, naast het proefstation voor de fruitteelt. Vooral voor de aardbeienselectie heeft het bedrijf ook een vestiging in België en Spanje.