Schapenbedrijf met Q-koortsbesmetting voldoet niet aan vaccinatieplicht

Schapen en geiten op bedrijven met meer dan vijftig melkschapen of bedrijven met een publieksfunctie moeten voor de eerste dekking of inseminatie tweemaal worden gevaccineerd tegen Q-koorts. De vaccinatie moet ieder jaar worden herhaald.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft na de vastgestelde Q-koortsbesmetting een onderzoek- en handhavingstraject op het Gelderse bedrijf uitgevoerd om in beeld te brengen hoe deze besmetting tot stand is gekomen en of hierbij sprake is van een overtreding van regelgeving ter preventie van Q-koorts.

Tijdens een eerdere inspectie door de autoriteit op 4 december 2023, verklaarde de schapenhouder aan de NVWA dat hij definitief was gestopt met het melken van de aanwezige schapen. Toen concludeerde de NVWA dat de ondernemer niet onder de vaccinatieverplichting viel.

Maar op basis van een verdiepend onderzoek dat de NVWA startte na de vastgestelde Q-koortsbesmetting in april, bleek dat de houder na de inspectie in december 2023 weer is gestart met het melken van zijn schapen. Vanaf dat moment is hij alsnog en met terugwerkende kracht in overtreding wat betreft de vaccinatieplicht. De NVWA legt daarom een bestuurlijke boete op.

Besmetting gevonden bij tankmelkonderzoek

De besmetting op het melkschapenbedrijf in Brakel werd gevonden bij het regulier verplichte tankmelkonderzoek. De NVWA heeft toen direct een bezoekersverbod, een afvoerverbod van schapen naar andere bedrijven en verplichte hygiënemaatregelen ingesteld. Daarnaast is er een waarschuwingsbord bij het bedrijf geplaatst. Deze maatregelen blijven van kracht zolang het bedrijf de besmetstatus heeft.

In de week na de besmetverklaring zijn de besmette schapen die de Q-koortsbacterie uitscheidden opgespoord, gedood en afgevoerd. Ook de niet-gevaccineerde drachtige schapen zijn gedood en afgevoerd.

De melkschapenhouder heeft ervoor gekozen de overige schapen op het bedrijf binnen twee maanden naar de slacht te brengen. Vanaf het moment dat er geen schapen meer op het bedrijf aanwezig zijn, blijft het bedrijf nog 30 dagen geblokkeerd. Daarna trekt de NVWA de besmetstatus in.

Traceringsonderzoek

Verder heeft de NVWA op het bedrijf in Brakel een traceringsonderzoek uitgevoerd en drie risico-contacten in beeld gebracht. Op 20 januari en 2 februari 2024 zijn niet-gevaccineerde drachtige melkschapen van het bedrijf afgevoerd naar drie andere bedrijven.

Deze schapen zijn vóór het vaststellen van de besmetting op het bedrijf in Brakel verplaatst. Op de ontvangende bedrijven zijn geen ziekteverschijnselen waargenomen en ook zijn er geen besmettingen in de tankmelk aangetroffen. De risico’s op deze bedrijven en de omgeving zijn daarom als laag ingeschat.

Wel heeft de NVWA maatregelen opgelegd wat betreft de aangevoerde schapen. Ze zijn afkomstig van een bedrijf dat later besmet bleek en waren op het moment van verplaatsen niet gevaccineerd. De houders krijgen voor deze melkschapen een levenslang fokverbod inclusief een afvoerverbod naar andere bedrijven. Daarop hebben de houders besloten deze dieren af te voeren naar de slacht.