Wateroverlast gaat telers niet in koude kleren zitten: 'Je bent machteloos'

Akkerbouwer en groenteteler Chiel van den Eertwegh in het Limburgse Kessel voelt zich machteloos. 'Deze situatie gaat me niet in de koude kleren zitten. Maar op het weer heb ik geen invloed. We hebben 200 millimeter regen gehad in mei, de maand dat bij ons al het zaai- en pootwerk moet gebeuren. We zijn er gewoon niet aan toegekomen.'

Wat betreft de aardappelen zit 15 van de 50 hectare in de grond. '35 hectare moet dus nog, maar het is de vraag of we dat risico moeten lopen. We hebben nog twee weken tijd. De opbrengst wordt sowieso ondergemiddeld, de kosten zijn hoger en het wordt krap met het aantal groeidagen. Halen we straks de kwaliteit die van ons wordt verwacht?' vraagt Van den Eertwegh zich af. 'Willen we poten, dan moet het vanaf nu ook niet meer regenen.'

Aardappelen onder water

Van de 15 hectare aardappelen die erin zit bij de ondernemer, staat een deel onder water. Tot halverwege zijn laarzen. Dat is dan ook het gewas waar Van den Eertwegh zich het meeste zorgen om maakt. 'De kans is best groot dat een deel gaat verrotten.'

Verder moet de teler de helft van de suikerbieten nog zaaien en staan ook de rode- en wittekoolplanten al drie weken klaar om te worden geplant. 'Normaal gesproken zaten ze nu al twee weken in de grond, dus we lopen vijf weken achter. We zoeken naar een geschikt perceel, maar de goede percelen zijn een keer op. We hebben al veel geswitcht in ons bouwplan', verzucht Van den Eertwegh.

Mais heeft de ondernemer zelfs nog helemaal niet gezaaid, al is zijn verwachting dat hij dit gewas nog wel in de grond krijgt. 'Maar uiteindelijk gaan we zeker minder zaaien en poten. Ons bouwplan bestaat in totaal uit iets meer dan 200 hectare, maar ik denk dat 50 hectare of misschien zelfs 60 hectare braak blijft liggen. Dat is een flinke financiële strop.'

'Zoveel water hebben we nog nooit meegemaakt'

Zo'n 60 kilometer ten noordwesten van het bedrijf van Van den Eertwegh in Kessel doet mede-eigenaar Peer Schraven van tuinbouwbedrijf Compliment in het Brabantse Volkel zijn verhaal. 'Zoveel water als nu hebben we nog nooit meegemaakt', stelt hij.

'Het geeft een enorme uitdaging in het planten en oogsten van onze producten. Maar ook de kwaliteit en beschikbaarheid van de gewassen komen in het geding. We moeten toch iedere dag onze klanten bedienen met de vereiste productkwaliteit.' Het bedrijf teelt ongeveer 500 hectare per seizoen op een areaal van 280 hectare. Vanwege de korte teelten kan het bedrijf meerdere teelten per seizoen op hetzelfde perceel doen.

Schraven doet zijn verhaal op een perceel waar zijn medewerkers ijsbergsla aan het oogsten zijn. 'Door het groeizame weer en het vele water 'ontploffen' de kroppen', legt hij uit. 'Dan zijn ze in omvang al snel te groot en kunnen we niet de vereiste tien stuks in een doos kwijt. We overleggen nu met klanten om minder stuks per doos te verpakken om zo minder productbeschadiging te hebben.'

Omdat het gewas nu zo hard groeit, besloot Schraven vorige week een perceel van 4 hectare ijsbergsla over te slaan en dus niet te oogsten. 'Er is meer product beschikbaar dan dat we aan oogstcapaciteit hebben. Dat zijn geen leuke keuzes, maar we willen weer een beetje in een normaal regime komen wat betreft de kwaliteit.'

Handmatige oogst geeft opbrengstderving

Volgens de Brabantse teler heeft Compliment zeker te maken met opbrengstderving door de huidige omstandigheden in het veld. Dat komt vooral door de handmatige oogst. 'De oogstkosten zijn veel hoger omdat er nu meer werk is door de mindere kwaliteit. Wat precies de opbrengstderving gaat zijn, kan ik niet concreet aangeven. We hebben het geluk dat groenteteelten korte cyclussen zijn.'

Schraven voorziet voor het huidige seizoen de grootste problemen in de ijsbergslateelt, ook wat betreft de ziektedruk. 'Een hoge luchtvochtigheid in combinatie met moeilijk berijdbare percelen maakt ingrijpen uitdagend.' Verder is het volgens hem lastig dat er geen continuïteit in het planten is. 'Dat gaat gegarandeerd problemen geven binnen nu en twee maanden in beschikbaarheid van groenten.'

'Greppels graven is het enige wat je kan doen'

Vanuit Herkingen, een plaatsje in de Zuid-Hollandse gemeente Goeree-Overflakkee, meldt akkerbouwer Cornelis van Eck dat greppels graven op dit moment de enige handeling is om zo snel mogelijk op het land terecht te kunnen.

'We hebben al zeven maanden zoveel water dat we nauwelijks het land op konden en kunnen komen', zegt de ondernemer. 'Tussen de buien door hebben we wel wat gedaan, maar we zijn nog lang niet klaar.' Op het bedrijf zitten alle zaaigewassen en koolplanten in de grond, maar moeten alle aardappelen nog worden gepoot.

Van Eck: 'Gezien het weer van afgelopen weken ben ik daar misschien wel blij mee. Aardappelen in de modder poten heeft geen zin. Dat wordt dan ook geen topopbrengst. We gaan zien wat ervan terechtkomt. We gaan laat poten, dus een topoogst zal het niet worden. Maar ik houd de moed erin', sluit hij positief af.